Појасот Газа се однесува на тесен појас меѓу Израел и Египет на Средоземното Море, што е приближно со големина на Вашингтон – територија помала од Западниот Брег.
По создавањето на Израел во 1948 година, Египет ја контролираше Газа речиси две децении. По победата на Израел во Шестдневната војна во 1967 година против своите арапски соседи, тој ја доби контролата врз Појасот Газа и Западниот Брег. Во следните 38 години го контролираше појасот и овозможи изградба на 21 еврејска населба.
Во 2005 година, под меѓународен и домашен притисок, Израел повлече околу 9.000 израелски доселеници и неговите воени сили од Газа, оставајќи ја енклавата да биде управувана од палестинската управа, која исто така контролира делови од окупираниот Западен Брег.
Денес, со над 2 милиони Палестинци кои живеат на околу 140 квадратни милји, таа е „една од најгусто населените територии во светот“, според Гиша, израелска невладина организација. Половина од Палестинците кои живеат во Газа се помлади од 19 години, но тие имаат малку или никакви изгледи за социо-економски раст и ограничен пристап до надворешниот свет.
Хамас, кој постојано се судри со палестинските лидери на Западниот Брег, кои преговараа за мировниот договор во Осло, е милитантно палестинско националистичко движење кое моментално го води Исмаил Ханија. Ја презеде контролата врз Газа откако победи на изборите таму во 2006 година. Оттогаш, не се одржани избори.
И покрај молбите на Обединетите нации и групите за човекови права, Израел ја одржува копнената, воздушната и поморската блокада на Газа од 2007 година, што има разурнувачки ефект врз палестинските цивили. Израел вели дека блокадата, која му дава контрола на границите на Газа, а ја спроведува и Египет, е неопходна за заштита на израелските граѓани од Хамас.
Меѓународниот комитет на Црвениот крст смета дека блокадата е нелегална и вели дека ја прекршува Женевската конвенција, обвинение што израелските власти го негираат. ОН, разни групи за човекови права и правни научници, наведувајќи ја блокадата, сметаат дека Газа сè уште е под воена окупација од Израел.
Една неодамнешна анкета на Палестинскиот центар за истражување на политики и анкети објави дека една третина од Палестинците сметаат дека внатрешниот и политичкиот расцеп меѓу палестинската управа на Западниот брег и Хамас во Газа е „најштетен развој што се случил од 1948 година”.
Истата анкета покажа дека повеќе од половина од Палестинците кои живеат во Газа и на Западниот Брег ќе гласаат за Хамас пред палестинската управа. Популарноста на групата порасна по двонеделен конфликт со Израел во 2021 година, при што приближно 75 отсто од анкетираните сметаат дека Хамас ја чува џамијата Ал Акса и другите муслимански свети места во Источен Ерусалим.
„Хјуман рајтс воч“ ги спореди условите во Газа со „затвор на отворено“, мислејќи на ограничувањето на движењето што Израел го спроведува врз Палестинците таму. Израел им забранува на Палестинците да влегуваат или да ја напуштат областа „освен во екстремно ретки случаи, кои вклучуваат итни медицински состојби опасни по живот и многу краток список на трговци“, според Б’Тселем, израелска група за човекови права.
Израелците, еврејските доселеници и странците не подлежат на тие ограничувања и можат слободно да патуваат во и надвор од Газа. Со текот на годините, Израел постепено ги затвора копнените гранични премини од Газа кон Израел, освен еден – кој е отворен само за Палестинци со дозволи одобрени од Израел. Египет спорадично го затвора својот копнеен граничен премин со месеци, што е често единствениот начин на кој луѓето во Газа можат да добијат пристап до остатокот од светот.
Со ограничување на увозот и речиси целиот извоз, 16-годишната блокада на Израел ја доведе економијата на Газа до речиси колапс, со стапки на невработеност над 40%, според Светската банка. Според ОН, повеќе од 65 отсто од населението живее под линијата на сиромаштија, а 63 отсто од луѓето во Газа се сметаат за „небезбедни во храната“ според Светската програма за храна. Постои мала психолошка поддршка за генерација на деца кои „живеат со долгорочните психолошки ефекти од постојаното изложување на насилство“, се вели во извештајот на ОН, во кој се опишани зголемени проблеми со менталното здравје, вклучително и депресијата, кај младите луѓе кои живеат во појасот Газа.
„Затворањето на Газа ги блокира талентираните, професионални луѓе, кои имаат многу да му дадат на своето општество, да ги следат можностите што луѓето на други места ги земаат здраво за готово“, се вели во извештајот на Хјуман рајтс воч за 2021 година.
По неодамнешниот изненаден напад на Хамас во кој загинаа 700 Израелци, условите за цивилите во Газа се очекува драматично да се влошат. Веројатна е израелска копнена инвазија на Газа, на која Хамас вети дека жестоко ќе се спротивстави. Израелскиот министер за одбрана објави „целосна опсада“ на Газа, прекинувајќи ја целата струја, гориво, храна и вода во енклавата.
МИА
