Сенката на поранешниот, а можеби и идниот, претседател на САД, Доналд Трамп е надвисната над јубилејниот самит на НАТО во Вашингтон. Нервозата е голема, особено во Европа, дека ова би можел да биде последниот собир на Алијансата на кој таа ќе настапи обединето и ќе манифестира единство.
Не и кај Христијан Мицкоски.
Во првиот мандат на чело на САД, Трамп веќе покажа аверзија кон НАТО. За вториот мандат веќе најавува дека ќе ја заврши војната во Украина за 24 часа и дека ќе го отповика членот 5 од Договорот, кој е клучот на колективната одбрана на земјите-членки на Алијансата, за оние земји кои не трошат доволно од својот буџет за одбраната. Стравувањата се големи што ќе значи тоа за безбедноста на Европа и за иднината на континентот.
Доколку се суди според првата средба на македонскиот премиер на маргините на самитот во Вапингтон, Мицкоски не е меѓу оние европски политичари кои стравуваат од враќањето на Трамп во Белата Куќа. Напротив. Придружуван од министрите за надворешни работи, внатрешни работи и одбрана, Мицкоски за прв соговорник во Вашингтон го одбра Ричард Гренел, контроверзниот поранешен дипломат и поранешен в.д. координатор на американските разузнавачки служби.
Кој е Ричард Гренел?
Гренел беше првиот отворено геј политичар номиниран од администрацијата на Трамп, кога стана амбасадор во Германија во 2018 година. Но, токму во Германија се случија и најголемите скандали кои доведоа и до барање тој да се прогласи за „персона нон-грата“. Уште не беше ни вистински седнат на функцијата, Гренел даде интервју за деснопопулистичкиот портал Брајтбарт, каде отворено порача дека неговата цел е да ги зајакне „конзервативните сили во Европа“, притоа алудирајќи на политичари како Виктор Орбан во Унгарија и Матео Салвини во Италија.
Но, тоа не беше и крајот на скандалите кои ги предизвика Гренел. Кусо откако ја презеде функцијата тој бараше од германските бизнисмени да не соработуваат со Иран. Потоа им се закануваше со санкции на германските фирми кои работат на гасоводот „Северен тек 2“, и бараше Германија да увезува американски гас. Заканите потоа продолжија и кон владата: доколку кинеската фирма Хуавеи добие тендер за изградба на 5Г мрежата во Германија, САД ќе ја ограничат соработката со германските тајни служби.
Контроверзите во кои беше вмешан Гренел продолжија и со неговото именување за специјален пратеник за Балканот на Трамп. Иако официјално беше демантирано, клучната мисија на Гренел во регионот беше да работи на планот за размена на територии меѓу Србија и Косово.
Во април годинава, британски Гардијан го опиша Гренел како личен „пратеник на Трамп“, човек именуван за патувачки амбасадор додека поранешниот претседател работи на своето враќање во Белата Куќа.
„За критичарите, тој e ‘онлајн штетник’ и ‘национален срам’ – и што е најважно, мрачно олицетворение на тоа како би изгледала надворешната политика во втората администрација на Трамп“, ќе напише „Гардијан“.
Отворена порака
„Плодната и пријателска вечера” со Гренел, како што ја опиша самиот Мицкоски, оттука отвори повеќе дилеми, од кои најважните се: дали новата македонска влада типува на Доналд Трамп, и како неговиот евентуален реизбор ќе се одрази на состојбата во регионот и внатрешната и надворешната политика на Македонија?
Иако за вечерата со Гренел, за разлика од другите активности на Мицкоски во Вашингтон, отсуствуваше владино соопштение, нивото на состанокот: премиер и министри за надворешни, внатрешни работи и одбрана; укажува на високо ниво на присуство (дури и без вратоврски) кое испраќа порака до соговорникот, но и до пошироката јавност. Со оглед на рејтингот на Гренел и растечките тензии пред претседателските избори во САД во ноември, „плодната вечера“ нема да мине незабележано ни кај актуелната администрација во Вашингтон, ниту кај либералните пријателски држави во Европа. Доколку целта на новата влада во Скопје била да се испрати токму таа порака и да се застане во редот на поддржувачите на Трамп во регионот, веднаш зад Виктор Орбан и Александар Вучиќ, тогаш, во најмала рака, Македонија ја очекуваат интересни времиња, со или без Трамп на кормилото во САД.
Нешто подоцна, во излагање на Џонс Хопкинс универзитетот, Христијан Мицкоски ја осуди руската агресија врз Украина, оценувајќи дека она што се случува во таа земја е „закана за човештвото“, и наведувајќи дека Македонија е еден од најголемите донатори и поддржувачи на Киев, според број на население. Зборови кои не се на линија на она што го заговараат Трамп и неговите „пратеници“, а многу повеќе налик на ставовите на американските и европските либерали и умерени конзервативци. Ќе опстојат ли премиерот и неговата влада на овие ставови доколку Белата куќа добие старо/нов станар? Веројатно нема да мора да чекаме до ноември за да го дознаеме тоа.
Случајно или не, Северна Македонија наскоро ќе има нов амбасадор во ОН. Се наѕира дека хајката против досегашниот државен претставник Љубомир Фрчкоски ќе има успешен крај и на негово место ќе седне амбасадор назначен од новата влада. Владата во Скопје на почетокот на месецов веќе задоцни со потпишувањето на заедничката изјава со којашто 36 европски земји ја повикаа владата на Грузија да го повлече Законот против странски агенти. Со тоа, земјата првично застана до Словачка, Србија и Унгарија како единствени во Европа кои одбија да се придружат на изјавата во Советот за човекови права на Обединетите нации во Женева. Нешто подоцна, Северна Македонија сепак стана 37 држава потписник.
Останува да видиме како ќе помине и евентуалното 27 гласање во Економско-социјалниот совет на ОН. Навидум ситните чекори и одлуки во политиката, честопати знаат да бидат показател за големата слика. Слично како и „плодните и пријателски вечери“.
