Пролетта 2025 година донесе позитивни вести за акционерите на дел од најголемите македонски компании котирани на берзата, со најави за исплата на дивиденди, некои од нив и рекордни. Ова доаѓа во период на интересни поместувања во сопственичките структури и различни деловни резултати на компаниите од МБИ10 индексот во текот на 2024 година.
Дивиденди: Кој колку ќе подели?
Собранијата на акционери на неколку големи компании донесоа одлуки за распределба на дел од минатогодишната добивка. „Макпетрол“ најави рекордна бруто-дивиденда од 4.200 денари по акција, издвојувајќи вкупно 6,9 милиони евра за оваа намена. Ова претставува зголемување во однос на претходните години, кога компанијата исплати 3.700 денари за 2023 и 3.300 денари за 2022 година. Добивката на „Макпетрол“ за 2024 година изнесуваше 17,26 милиони евра, што е за 38% повеќе од претходната година, како резултат на оптимизација на работењето и раст на финансиските приходи, пред сѐ од дивиденди на вложувања во акции на ОИЛКО и Комерцијална банка.
НЛБ Банка Скопје исто така ќе ги израдува своите акционери со рекордна дивиденда од над 36 милиони евра, односно 2.596 денари бруто по акција. Одлуката е донесена по остварената добивка во 2024 година која надмина 53 милиони евра. Исплатата ќе започне на 25 јуни 2025 година. Дел од добивката, 3,75 милиони евра, ќе биде наменет за инвестициски вложувања, а 13,4 милиони евра ќе се пренесат во општиот резервен фонд.
„Македонски Телеком“ ќе исплати бруто дивиденда од 27,62 денари по акција, за што се предвидени вкупно 2,38 милијарди денари. Компанијата забележа раст на приходите од продажба од 2% во 2024 година, што помогна да се компензираат зголемените оперативни трошоци, резултирајќи со скромен годишен раст на ЕБИТДА од 0,3%. Нето добивката е зголемена за 7,6%. Зголемените трошоци за вработените се еден од факторите кои влијаеле на профитот.
„Витаминка“ од Прилеп, по период на инвестиции, одлучи да исплати дивиденда од 400 денари бруто по акција од добивката за 2024 година, што претставува вкупен износ од околу 480 илјади евра. Минатогодишната добивка на компанијата изнесува над еден милион евра. Поголемиот дел од добивката, околу 591 илјади евра, ќе биде реинвестиран. Компанијата во 2024 година инвестираше во нова опрема, вклучувајќи две високоавтоматски линии за пакување флипс, со цел зголемување на продуктивноста.
Меѓу компаниите кои ја зголемија дивидендата се и „Комерцијална банка“ (од 910 на 1.250 денари), „Алкалоид“ (од 540 на 630 денари) и „Реплек“ (од 300 на 400 денари). „Стопанска банка Скопје“, по пауза во 2023 година, предлага исплата на дивиденда од 229 денари по акција за 2024 година.
Случувања на берзата и во компаниите
Изминатата 2024 година на Македонската берза беше обележана со драмата околу „Македонијатурист“, каде се водеше борба за превласт меѓу старото раководство, предводено од долгогодишниот директор Доне Таневски, и нови акционери. Ова резултираше со промена на сопственоста во компанијата по три децении. Акцијата на „Македонијатурист“ порасна за 77% минатата година, со вкупен промет од околу 69 милиони евра. Новите сопственици, Етеми и Антиќ, сè уште не ги објавиле јавно своите планови за компанијата.
Македонскиот берзански индекс МБИ10 ја заврши 2024 година со раст од 65%, достигнувајќи историски највисока вредност од над 10.000 поени. Ова се должи на подобрената макроекономска состојба, намалената инфлација, намалените каматни стапки, позитивните глобални берзански движења, добрите резултати на домашните компании и атрактивните дивиденди, особено во банкарскиот сектор.
Економски контекст
Во 2024 година, македонската економија забележа бавен раст, придружен со намалена инфлација. Иако платите забележаа солиден раст, продуктивноста на компаниите беше просечна. Народната банка започна со претпазливо нормализирање на монетарната политика. Сепак, сивата економија, криминалот, корупцијата и трговскиот дефицит остануваат на високо ниво. Програмата за економски реформи за периодот 2025-2027 година предвидува постепена фискална консолидација и значителни капитални инвестиции.
Генерално, пролетта најавува позитивни движења за дел од акционерите на македонските компании, но останува да се види како ќе се развиваат економските и политичките услови во земјата и регионот, и како тоа ќе влијае на долгорочните перформанси на компаниите и на пазарот на капитал.
