Државниот договор со кој модерната Втора австриска република стана независна суверена држава стапи на сила на 27 јули 1955 година, пред 70 години.
По години преговори, во првите месеци од 1955 година, Сојузниците ги признаа постојаните напори на претставниците на цивилните власти во Виена за обновување на австриската република.
Најважниот факт за признавање на целосниот суверенитет на Австрија беше прогласената обврска за трајна неутралност на официјална Виена.
Договорот меѓу победничките сили, кои држеа окупациски зони во Австрија, како и во Германија, и претставниците на Владата во Виена беше потпишан на 15 мај 1955 година, а стапи на сила на 27 јули 1995 година.
Тој акт, познат како Австриски државен договор или Австриски договор за независност, официјално бил насловен како „Договор за повторно воспоставување на независна и демократска Австрија“.
Потписници, во Виена, во палатата Белведере, беа Џон Фостер Далес, тогашен државен секретар и државен секретар на Соединетите Американски Држави, и неговите колеги, од Советскиот Сојуз Вјачеслав Молотов, од Британија Харолд Мекмилан и од Франција Антоан Пини.
Од австриска страна, потписник беше Леополд Фигл, министер за надворешни работи на владата во Виена.
Копотписници беа и командантите на окупациските зони, формално високите комесари, Л. Е. Томпсон (САД), Иван Илич (Совет), Џефри Валингер (Велика Британија) и Роџер Лаула (Франција).
Интересно е што копотписник, како еден од гарантите, беше и тогашна Југославија, тогашна ФНРЈ.
Првото соопштение дека Австрија ќе биде обновена и третирана различно од Германија од страна на сојузниците се појави со Московската декларација кон крајот на октомври 1943 година. Покрај одредени економски концесии кон Советите, во нафтената индустрија и речниот превоз, декларацијата наведуваше дека Австрија ќе биде третирана како прва жртва на нацистичка Германија.
Аншлусот, што значи анексија, со кој Австрија, тогаш наречена Источна Марке, или регионот Алпи-Дунав, беше анексирана кон Германија во март 1938 година, беше реално, а воедно и израз на расположението на огромното мнозинство Австријци. Во тоа време се користел и слоганот „повторно обединување“. Впрочем, самиот Адолф Хитлер, како и многу други високо рангирани нацисти, бил Австриец.
Повеќе од 13 проценти од членовите на озлогласените СС единици биле Австријци, а дури 40 проценти од персоналот во нацистичките логори.
Вкупниот број на војници убиени во Австрија од 1939 до 1945 година изнесувал 260.000 како дел од разни формации на нацистичка Германија. Точно, воената служба беше речиси невозможно да се избегне, освен со најтешки последици. Во исто време, околу 65.000 Евреи загинаа како дел од Холокаустот. Претходно, додека тоа беше можно, кон крајот на 1930-тите, околу 140.000 еврејски австриски граѓани ја напуштија Австрија, меѓу кои и големи личности како Зигмунд Фројд и Стефан Цвајг.
Договорот од 1955 година, во девет делови, ги определи основните прашања за животот, како и обврските на обновената Втора Австриска Република. По формалната преамбула, беа утврдени клучните политички и територијални прашања, вклучувајќи го воениот статус, прашањето за воздушниот сообраќај, а потоа и самите норми, односите на сопственост, па дури и репарациите.
Како дел од општата обврска за неутралност, посебна Декларација за неутралност ја нагласуваше невозможноста за зближување со Германија. Предвидена е и посебна заштита на малцинствата.
Ситуацијата во која се најде Австрија по завршувањето на Втората светска војна беше комплицирана. Од една страна, Австрија беше првата жртва на експанзионизмот на нацистичка Германија со Аншлусот во март 1938 година. Од друга страна, огромен процент од Австријците всушност го поддржуваа таквиот развој на настаните, иако тоа беше демантирано по поразот.
Австрија беше окупирана од сојузниците во април 1945 година, а потоа беше поделена на четири окупациски зони. Советски, кој ги вклучуваше Долна Австрија, Бургенланд и помал, северен дел од Горна Австрија. Америка, која ги вклучуваше Салцбург и поголемиот дел од Горна Австрија. Британците владееле со Штаерска, Корушка и мал дел од Тирол, додека Французите го покривале поголемиот дел од Тирол и Форарлберг на крајниот запад од земјата. На сличен начин, четирите победнички сили владееле со Виена.
Иако независноста беше формално прогласена на 27 април 1945 година, Австрија остана во овој статус до 1955 година, кога беа започнати преговори за враќање на суверенитетот, кои беа крунисани во мај, ефикасно на 27 јули истата година, и конечно со повлекување на окупаторските трупи на есен истата година.
Претходните обиди за враќање на суверенитетот, кон кои се стремеше владата во Виена, не беа успешни, главно поради околностите на Студената војна. Сепак, откако Сталин почина во март 1953 година, ситуацијата постепено се промени. Хрушчов го прифати повлекувањето, а потоа и сите други. Првиот поволен знак во овој поглед го даде Молотов во февруари 1955 година. Секако, централниот проблем на односите меѓу победничките сили во тоа време беше прашањето за Германија, додека судбината на самата Австрија беше на второ или трето место.
Како резултат на договорот, сојузничките трупи конечно се повлекоа од австриската територија на 25 октомври 1955 година, со што обновениот суверенитет стана реалност.
По завршувањето на Студената војна, Австрија сепак ја прекрши својата обврска за неутралност со тоа што се приклучи кон ЕУ во јануари 1995 година, а во последниве години не се ретки гласовите што ја гледаат побезбедната иднина на Австрија како дел од НАТО.
