РУСИЈА вчера испрати рој беспилотни летала во Полска. Кризата на НАТО алијансата, која двете страни на Атлантикот досега ја негираа или се обидоа да ја одложат, сега пристигна. Дојде моментот кога светот ќе дознае дали САД сè уште се посветени на одбраната на своите сојузници, пишува Роберт Каган во американското списание „Атлантик“.

Каган е соработник на „Атлантик“, виш соработник во Институтот Брукингс, еден од највлијателните американски тинк-тенкови, и автор на „Бунт: Како антилиберализмот ја распарува Америка—Повторно“.

Од самиот почеток, Трамп испраќаше нејасни пораки за обврските на Америка

Од самиот почеток на неговата претседателска кампања, Доналд Трамп, во најдобар случај, беше нејасен во врска со безбедносните обврски на Америка кон Европа. Сојузниците се надеваа дека ќе го смират со ласкави титули како „Тато“, отстапки од неговите царини и општо прифаќање на понижувачката потчинетост – сè за да купат време. Некои дури и ја негуваа илузијата дека Соединетите Држави ќе обезбедат некаков вид безбедност ако европските сили влезат во Украина, иако беше јасно дека Владимир Путин никогаш нема да го дозволи тоа.

Вистинскиот тест за американската посветеност се чинеше дека е проблем што ќе се појави само во иднина. Во меѓувреме, фасадата на трансатлантското единство можеше да се одржи, сè додека Европа не се зајакне или додека Трамп не ја напушти сцената.

Ова им одговараше и на Американците и на Европејците: Трамп не мораше отворено да ги напушти своите сојузници, иако постепено ги напушташе, а Европејците не мораа да признаат дека САД повеќе не се со нив, што би значело соочување со сопствената безбедност и повисоки трошоци за одбрана.

Путин побрза да предизвика конфликт

Путин, пишува Каган, имал секаква причина да брза со работите. Единственото изненадување е што тој не ја нападна Полска порано. Русија, патем, негира дека испратила беспилотни летала на полска територија.

Нападот на снабдувачките линии на Украина преку Полска, Романија или Словачка отсекогаш бил опција. Историски гледано, кога една земја директно снабдувала оружје со друга земја во војна, таа се сметала за воинствена страна. Доколку Путин одлучел да ги бомбардира снабдувачките линии порано, можел да тврди дека имал право да го стори тоа.

Зошто да не? Во раните фази од војната, тој веројатно немал капацитет, но поважна причина бил стравот дека тоа ќе ги вовлече НАТО и САД во војната. Тоа бил неговиот кошмар, особено откако руските сили не успеале да постигнат брза победа и биле заглавени во Украина.

Американско ограничување

Доколку НАТО влезеше во војната, руските сили ќе беа осудени на пропаст. Само американски ракети лансирани од бродови и подморници можеа да го уништат Кримскиот мост, да ја пресечат клучната руска линија за снабдување и да ги претворат војниците во Украина во цели за авионите и ракетите на НАТО. Путин тогаш ќе мораше да избере помеѓу капитулација и нуклеарна војна што ќе ја уништи Русија.

И покрај ова, пишува Каган, од самиот почеток токму Американците најмногу се плашеа од сопствената интервенција. Администрацијата на Бајден знаеше за плановите на Путин уште во ноември 2021 година и предупреди на инвазија, но не презеде никакви чекори што би укажувале на воен одговор – ниту испраќање бродови во Црното Море, ниту преместување на силите поблиску до Украина.

Кога започна инвазијата, руската војска беше заглавена, но САД сепак избраа воздржаност: испраќање оружје, но со строги ограничувања, и избегнување на сè што можеше да се сфати како агресивно. Така, Путин го преживеа најголемиот момент на опасност за Русија од Сталинград.

Подготовка за напад врз НАТО

Откако го сфати степенот на американската воздржаност, Путин почна да врши притисок врз соседите и сојузниците на Украина. Ова беше логично, со оглед на контрадикторноста на американската политика: да се помогне на Украина, но да не се влегува во конфликт со Русија.

Целта на Путин сега е да ја принуди Украина да се предаде. Скептицизмот во врска со помошта за Киев веќе расте во Полска, а руските напади би можеле да го зголемат противењето доколку САД покажат несигурност. Со тоа, Украинците би морале да размислуваат за свет без надворешна помош.

Но, Путин се стреми и кон поголем плен: колапсот на НАТО алијансата. Со месеци води „војна во сенка“ против членките на НАТО, вклучувајќи саботажи, палежи и обиди за атентат врз европски одбранбени претставници. Како што потсетува колумнистот на „Атлантик“, администрацијата на Трамп реагираше на ова со најави дека САД повеќе не можат да се грижат за европската безбедност, закани за повлекување на силите и откажување на воените програми во Балтикот.

Нападот врз Полска ја извади на виделина „војната во сенка“. Доколку Трамп не преземе ништо по рускиот напад врз членка на НАТО, пишува Каган, Европејците ќе мора да престанат да се лажат себеси и да признаат дека Америка повеќе не е со нив.