Меѓународниот ден за зачувување на озонската обвивка, незаменливиот штит на нашата планета, годинава се одбележува под темата „Озон за живот“, во рамките на која научниците нагласуваат дека ограничувањето на порастот на глобалните температури е можно ако се забрзаат климатските акции.
По овој повод, Секретаријатот за озон на Монтреалскиот протокол ги покани сите да се приклучат во одбележувањето на Меѓународниот ден за заштита на озонската обвивка, како и на глобалниот успех и идниот потенцијал на Монтреалскиот протокол.
Монтреалскиот протокол е пример за најуспешниот меѓународен договор што го иницираше и овозможи спасувањето на озонската обвивка од негативните последици од човековата активност и претставува пресвртница во постигнувањето на глобалните цели за заштита на животната средина.
Тоа е најстариот и најуспешен меѓународен договор во областа на заштитата на животната средина, ратификуван од 198 земји (сите членки на ОН), а оваа година, на 16 септември, се одбележува 38-годишнината од неговото склучување, истакна Министерството за заштита на животната средина и зелена транзиција.
Според проценките на ОН, за време на спроведувањето на Монтреалскиот протокол, потрошувачката на супстанции што ја осиромашуваат озонската обвивка е намалена за 98 проценти, а спречени се еден милион случаи на рак на кожата и десетици милиони случаи на катаракта. „Без спроведување на Монтреалскиот протокол, штетата на озонската обвивка би била десет пати поголема отколку што е денес“, нагласува Министерството.
Научниците, во рамките на овогодишната тема „Озон за живот“, уште еднаш нагласуваат дека сè уште сме на добар пат да ги зголемиме глобалните температури за 1,5 °C над прединдустриските нивоа со катастрофални последици, но дека нивното ограничување е сè уште можно доколку се забрзаат климатските мерки.
Дали природната рамнотежа на формирањето и осиромашувањето на озонската обвивка ќе се воспостави дури во 2050 година?
Супстанциите што ја уништуваат озонската обвивка се исклучително стабилни во атмосферата, поради што нивната концентрација во стратосферата полека опаѓа, па затоа целосното воспоставување на природната рамнотежа на создавањето и распаѓањето на озонската обвивка се предвидува дури околу 2050 година.
Затоа се повикуваат владите целосно да го ратификуваат и спроведат Амандманот од Кигали кон Монтреалскиот протокол, со кој би се обврзале на постепено намалување на хидрофлуоројаглеводородите, HFC-ите, моќни стакленички гасови што првенствено се користат во технологиите за ладење. Тие исто така повикуваат оваа обврска да биде вклучена во новите национални климатски планови или национално утврдените придонеси што мора да бидат усогласени со ограничувањето на порастот на глобалната температура на 1,5 степени Целзиусови и да ги опфатат сите сектори и стакленички гасови, вклучувајќи ги и HFC-ите.
Амандманот од Кигали, кој беше прифатен и од Хрватска, би можел да овозможи намалување на затоплувањето на атмосферата на Земјата за дури еден степен Целзиусов до крајот на векот, доколку биде универзално ратификуван, целосно имплементиран и вклучува мерки за енергетска ефикасност.
Благодарение на Националната програма за елиминација на потрошувачката на супстанции што ја осиромашуваат озонската обвивка, имплементирани се бројни проекти, а Фондот за заштита на животната средина и енергетска ефикасност објави програми за кофинансирање во вредност од 128 милиони евра за оваа година, со фокус на зелена транзиција и одржлив развој.
