Изминатата недела беше брутална за Америка, а многумина се прашуваат дали земјата може да се извлече од спиралата на омраза и насилство, анализира Би-Би-Си .

По еден од најшокантните атентати во поновата американска историја, гувернерот на Јута, Спенсер Кокс, ги повика граѓаните да ги смират политичките страсти. Но, речиси никој со кого разговараше по убиството на Чарли Кирк не верува дека тоа ќе се случи. Барем не наскоро.

Историја на поделбите

Америка ретко се обединувала по трагедиите во минатото. Нападите од 11 септември беа исклучок, но дури ни тоа не траеше. Тоа не беше случај пред 14 години, кога демократска конгресменка беше застрелана во главата во Аризона, или пред осум години, кога републикански конгресмен беше ранет за време на бејзбол натпревар. Дури ни глобалната пандемија не ја обедини земјата – напротив, Ковид ги продлабочи поделбите.

Во рок од неколку дена од убиството на Кирк, политичките табори веќе се повлекоа во свои наративи. Левицата се прашуваше дали напаѓачот бил радикализиран од онлајн културата и групните разговори, додека десницата зборуваше за можна левичарска завера. Десницата што го оплакуваше Кирк дури и не проговори ни збор откако демократската конгресменка и нејзиниот сопруг беа убиени во Минесота пред неколку месеци.

Причината за ова лежи во политичкиот систем. Кандидатите во Америка победуваат почесто ако се повикуваат на сопствената база отколку на политичкиот центар – последица на децениските манипулации на изборните единици. Медиумите, од друга страна, ги наградуваат оние што поттикнуваат гнев и екстреми, бидејќи тоа привлекува гледачи и огласувачи.

Тоа го прави Кокс редок исклучок. По атентатот, тој ги повика луѓето да „исклучат, да се тргнат од екраните, да го прегрнат семејството, да излезат и да направат нешто добро во својата заедница“. Во едно интервју, тој ги опиша социјалните медиуми како „рак“ на американското општество.

Бран на насилство од 60-тите до денес

Политичкото насилство не е ништо ново. Во период од пет години во 1960-тите, претседателот Џон Ф. Кенеди, неговиот брат Роберт и двајца водечки активисти за граѓански права беа убиени. Претседателите Џералд Форд и Роналд Реган исто така беа  стрелани.

Минатата година, американскиот претседател Доналд Трамп преживеа обид за атентат во Пенсилванија, а судењето на осомничениот во вториот обид во Флорида започна истата недела кога беше убиен Кирк.

За разлика од 1960-тите и 1970-тите, денес социјалните медиуми се главно бојно поле. Елон Маск, сопственик на Платформа X, ја обвини „радикалната левица“ дека го слави убиството, тврдејќи дека „единството е невозможно со фанатици кои го слават убиството“.

Трагични поделби

Многу млади Американци сметаат дека нивото на конфликт станало неподносливо. „Не можете дури ни да разговарате со некој што не се согласува со вашите политички ставови. Тоа е трагично“, вели Кејтлин Грифитс, 19-годишната претседателка на студентскиот огранок на организацијата на Кирк, Turning Point USA.

Експертот за поларизирани општества, Рејчел Клајнфелд од Карнеги фондацијата, ја спореди ситуацијата со лош брак: „Можете да изгубите само ако постојано покажувате со прст. Треба да свртите нова страница.“

Политичкиот аналитичар Дејвид Дракер вели дека единствениот излез е ако двете страни одлучат да престанат: „Обично само претседателот може да го овозможи тоа“. Но, Трамп не е таков тип претседател. Тој по атентатот рече: „Радикалите од десницата често се радикали затоа што не сакаат криминал. Проблемот се радикалите од левицата“. Неговиот заменик во Белата куќа, Стивен Милер, додаде: „Ќе ги искористиме сите ресурси за да ги идентификуваме и уништиме овие мрежи. Ќе го направиме тоа во име на Чарли“.

Сепак, истражувањата за политичкото насилство во САД покажуваат дека во текот на децениите, поголемиот дел од нападите биле извршени од сторители со десничарски идеологии.

„Историјата не се повторува, но се римува“

Некои веруваат дека земјата, и покрај сè, повторно ќе најде излез. „Малку периоди биле потемни и понасилни од 60-тите и почетокот на 70-тите, но Америка продолжи понатаму“, рече поранешниот републикански конгресмен и ТВ водител Џо Скарборо.

Сенаторот Рафаел Ворнок се присети на напредокот во борбата против расизмот: „Мојот татко, во воена униформа, мораше да му го отстапи своето место на тинејџер во автобусот. Денес седам во Сенатот.“

Историчарот Кен Бернс рекол: „Историјата никогаш не се повторува, но често се римува.“ И додека денешниот момент потсетува на претходни периоди на поделби, Америка сега се соочува со нов предизвик – дигитален свет кој ги наградува најекстремните.

Поранешниот американски министер за одбрана Роберт Гејтс еднаш предупреди дека најголемите закани за безбедноста на САД се растечката Кина, опаѓачката Русија и – нашите сопствени внатрешни поделби. Противниците на Америка добро го знаат ова и поттикнуваат понатамошни конфликти на интернет. А Американците им го олеснуваат сето тоа.