„Десетици илјади жени и деца се убиени во Газа. Милиони луѓе живеат без безбедност, храна, лекови и основно човечко достоинство. Ова е повеќе од само војна, тоа е масакр. Итно повикуваме на нејзино прекинување, за безбедно доставување на помош, особено за децата, и за ослободување на сите заложници“, рече претседателот.

Тој додаде дека траен мир може да се постигне само преку универзално признавање на легитимните политички аспирации на палестинскиот народ, кои, според него, долго време биле негирани, и дека е време да се „затвори тоа поглавје“.

Тој се осврна и на војната во Украина и изрази надеж дека „бесмислената загуба на човечки животи“ таму ќе заврши што е можно поскоро, поздравувајќи ги неодамнешните дипломатски напори и охрабрувајќи инклузивен дијалог што може да донесе мир.

Тој рече дека во светот има повеќе вооружени конфликти отколку во кое било време од Втората светска војна и дека тие ги преоптоваруваат хуманитарните системи и ја поткопуваат довербата во способноста на меѓународната заедница да спречува или решава кризи.

„Страдањето во помалку видливите кризи не е помалку реално. Во Судан, пред нашите очи се одвива една од најлошите хуманитарни катастрофи на 21 век“, истакна Милановиќ, додавајќи дека мировните мисии на ОН мора да се прилагодат на денешните конфликти.

Тој рече дека ова исто така бара Советот за безбедност да се фокусира на политички решенија и да остане посветен на зачувување на мирот долго по повлекувањето на мисиите.

Реформа на ОН

„Реформата на ОН е егзистенцијална неопходност. На 80-годишна возраст, ОН мора да се адаптира за да остане релевантна и ефикасна“, рече Милановиќ.

Тој додаде дека Хрватска ја поздравува иницијативата на генералниот секретар Антонио Гутереш за ООН80 како можност за прославување на достигнувањата на организацијата, но и за нејзина реформирање и ревитализација.

Претседателот рече дека реформата на Советот за безбедност на ОН, кој треба да стане „поинклузивен, ефикасен, транспарентен и одговорен“, е исто така од фундаментално значење.

„Хрватска поддржува сеопфатни реформи, вклучително и проширување во двете категории на членство (во Советот за безбедност) и посилна застапеност на незастапените региони, особено Африка“, рече Милановиќ.

Тој исто така нагласи дека сите земји-членки мора безусловно и навремено да придонесуваат финансиски во организацијата, бидејќи без сигурно финансирање, програмите на ОН пропаѓаат, а довербата во организацијата слабее.

„ОН не постои заради себе, туку за да му служи на човештвото, да спасува и подобрува животи, да го штити достоинството и слободите и да промовира мир, безбедност и одржлив развој. На својата 80-годишнина, имаме должност да им оставиме посилен, а не послаб систем на ОН на идните генерации“, рече тој.

Тој, исто така, повика на реформа на хуманитарниот систем за да се одговори побрзо, поиновативно и преку посилни партнерства со локалните актери.

„Хрватска ја поддржува иницијативата на Обединетите нации за хуманитарно ресетирање со цел одговорите да бидат поагилни, поефикасни и засновани на отпорност. Пред сè, строгото почитување на меѓународното хуманитарно право мора да остане морално јадро на мултилатерализмот“, рече Милановиќ.

Нови технологии

Тој истакна дека на светот не му недостасуваат стратегии и големи идеи, извештаи или дебати, туку политичка храброст и решителност.

„Да ја пронајдеме таа храброст заедно и да докажеме дека мултилатерализмот е достоен за предизвиците на нашето време.“

Светот е во клучен момент за претстојната ера во која технологиите го преобликуваат секој аспект од нашите општества, рече тој.

„Дроновите се јасен пример. Тие не само што ја зголемуваат смртоносноста на војната, туку ја променија и нејзината економија. Тие ни покажаа дека претпоставките што ги имавме само пред десет години за одбраната и одвраќањето се застарени“

Сепак, тој рече дека ова нарушување, покрај опасноста, носи и можност, бидејќи вештачката интелигенција, вселенските технологии и роботиката можат да се користат одговорно за зајакнување на нашата одбрана, одговор на катастрофи и стимулирање на економскиот раст.

„Изборот е наш. Мораме повторно да размислиме за безбедноста, не само на национално, туку и на глобално ниво. Правилата и соработката мора да бидат во чекор со иновациите. Ако не го сторат тоа, ризикуваме нестабилност и опасност, но ако го сторат тоа, овие технологии можат да станат двигатели на отпорност и стабилност“, рече претседателот.

Југоисточна Европа

Хрватска продолжува да се залага и да промовира легитимни политички процеси како основа за напредок во регионот на Југоисточна Европа, рече тој.

„Членството во Европската Унија не е решение за сите предизвици, но останува силен двигател на просперитетот, што е видливо во Хрватска“, нагласи Милановиќ, додавајќи дека Хрватска промовира добрососедски односи и ги повикува сите држави да се воздржат од поткопување на стабилноста во регионот.

Тој го повтори својот апел за целосно почитување на уставниот поредок, суверенитетот и еднаквоста на трите конститутивни народи во Босна и Херцеговина и ги повика сите страни и меѓународната заедница да го почитуваат мировниот договор од Дејтон и Париз.

„Почитувањето на правото на конститутивните народи да ги избираат своите легитимни политички претставници на сите нивоа на власт е фундаментален предуслов за трајна стабилност, напредок и европска БиХ“, рече хрватската претседателка.

Тој нагласи дека трајниот мир не може да се наметне, туку мора да се изгради и да опфаќа почитување на човековите права и инклузивен и праведен развој за да биде одржлив.

Хрватски придонеси

Тој рече дека Хрватска, каде што со децении по Татковинската војна се бараат 1.744 исчезнати лица, го дели својот модел за нивно барање.

„Се потпира на ефикасна меѓуресорска соработка и на сеопфатен и транспарентен пристап без дискриминација, во согласност со највисоките меѓународни стандарди“, рече тој, додавајќи дека Хрватска е горда што е домаќин на настан на високо ниво за исчезнати лица во вооружени конфликти подоцна во среда на маргините на Генералното собрание, посветен на унапредување на потрагата по одговори.

Тој, исто така, рече дека придонесите на Хрватска во развојната соработка и хуманитарната помош продолжуваат да растат.

„Од 2011 година, континуирано ја зголемуваме нашата поддршка, достигнувајќи рекордни нивоа во 2023 година. Споделуваме искуства од сопственото закрепнување, од демократската транзиција до акцијата против мини и реинтеграцијата на ветераните. Во Украина, нашата експертиза во хуманитарното деминирање е особено ценета, што нè прави еден од водечките придонесувачи во однос на БДП“, рече претседателот.

Тој додаде дека хрватската поддршка допира многу подалеку од нашето соседство и допира до Југоисточна Европа, источните и јужните соседства и Африка.