Српската опозиција никогаш не била во лесна позиција. Позицијата на опозицијата, генерално кажано, не може да биде лесна – таа е онаа што се стреми да ја спроведува власта, додека работата на оние што во тој момент ја спроведуваат власта и ги држат лостовите на власта е на секој начин да ја попречат намерата на опозицијата. Опозицијата, по раѓањето на ново политичко движење на страната на противниците на владата, се најде во необична позиција – овој пат владата дури сака таа да учествува на изборите, додека, од друга страна, студентите меѓу редовите им рекоа да се тргнат од патот и да направат место за нови лица. И што ќе прави сега опозицијата, прашува НИН?

Околностите во кои се наоѓа опозицијата откако студентите во мај поднесоа барање за одржување вонредни парламентарни избори би можеле да се опишат преку парафраза на таа една реченица од народната приказна „Тамни вилает“: ако оди на избори – ќе се покае; ако не учествува на изборите – ќе се покае. 

Да одиме по ред. Доколку одлучат да се кандидираат на идните парламентарни избори, кога и да бидат распишани, можат да бидат обвинети за саботирање на „повисоката цел“ заради одредени интереси – обединување и собирање на сите политички сили околу студентската листа и победа над сегашниот режим. Обвинувањата можат да бидат уште посериозни: дека не го прават тоа само заради себична политичка амбиција, туку во договор со властите, со цел да му наштетат на списокот зад кој стоеја младите, односно студентите.  

Доколку, од друга страна, одлучат да се повлечат, тоа би значело дека доброволно се согласуваат да дејствуваат спротивно на логиката што ги тера поединците да се организираат во политички партии и движења – ова би значело откажување од борбата и застапувањето на сопствената идеологија и програма, како и откажување од трката за добивање или задржување на пратенички статус. Конечно, но не и најмалку важно, таквата одлука би имала последица од отфрлање на паричните транши од државниот буџет што носат учество во парламентарниот живот, неопходни за нормално функционирање на партиската организација. 

Точно е тврдењето на одредени аналитичари дека опозицијата веќе еднаш ги бојкотираше парламентарните избори и дека го преживеа тој бојкот надвор од парламентот, само за да се врати на него во следниот изборен циклус. Сепак, во овој случај, постои пристојна веројатност дека нови луѓе во парламентот, кои би можеле да влезат во пратеничките места на студентската листа, би можеле да почнат да основаат свои политички организации по некое време. Ова дефинитивно би можело да го означи заминувањето на сегашната „традиционална“ опозиција во политички заборав. 

Обединувањето на целата опозиција во еден фронт пред изборите не се случи откако Српската напредна партија ја освои власта, па дури ни сега е малку веројатно дека такво нешто ќе се случи. Поверојатно сценарио е партиите со граѓанска и проевропска ориентација да излезат во една колона, додека „десничарските“ партии, со национален предзнак, ќе ја бараат својата шанса меѓу поконзервативните гласачи на опозицијата, како и досега. Затоа, според сите извештаи, студентите ќе се кандидираат на список што нема да содржи лица со политички багаж, додека опозицијата ќе се обиде да ги освои гласовите на оние кои веруваат дека се обидувале да направат нешто пред сите овие години. Како што знаеле и можеле. 

Политички опстанок 

Дејан Бурсаќ, научен соработник во Институтот за филозофија и социјална теорија, за НИН вели дека е сосема легитимно опозициските партии да учествуваат на избори, па дури и во оваа ситуација да се обидат политички да преживеат. Нашиот соговорник не е сигурен колку долгорочни ќе бидат резултатите. Бурсаќ објаснува дека во ситуации на висока поларизација, каде што има два јасно поделени „табора“ – студентите од едната страна и движењето околу Александар Вучиќ од другата – оние што излегуваат како трета опција обично лошо се снаоѓаат. 

Тој потсетува дека на изборите во 2000 година во Србија го имавме примерот на Томислав Николиќ и Воислав Михаиловиќ, но беше познато дека поларизацијата и клучната конкуренција беше меѓу Слободан Милошевиќ и Воислав Коштуница. Затоа, Бурсаќ дава пример, првите двајца споменати кандидати зедоа многу скромен број гласови. Затоа нашиот соговорник смета дека на долг рок, партиите што одат на избори може да имаат поголем проблем. 

„Но, што се однесува до конкретните претстојни избори, кога и да се случат, мислам дека клучното прашање е дали можат да одат на избори на таков начин и во такви формации што ќе придонесат за зголемување на бројот на гласови против режимот, односно да придонесат за падот на режимот и победа на изборите“, оценува Бурсаќ. 

Тој го привлекува вниманието на фактот дека не зборуваме за една опозиција, туку дека има пет или шест табори. Како пример ги зема десничарските партии и истакнува дека постои и Демократската партија на Србија, потоа организацијата на Бранимир Несторовиќ, како и помали партии кои имаат тенденција да ги здружуваат силите. Бурсаќ наведува дека ова е скромен процент на гласови, но дека тоа е глас на опозицијата.