Европската Унија планира својот таканаречен „ ѕид од дронови “ да го направи целосно оперативен и интегриран во „мрежна способност на дронови“ до крајот на 2027 година, според протечениот нацрт на документот „Патна карта за одбранбена подготвеност 2030“, до кој дојде „ Еуроњуз“ .
Документот, кој Европската комисија официјално ќе го презентира утре, е резултат на неколкумесечни разговори меѓу извршното тело на ЕУ и земјите-членки за целосно обновување на одбранбената политика на Европската Унија во услови на агресивни дејствија на Русија.
Девет приоритетни области на компетентност
ЕУ, како што објавува „Еуроњуз“, веќе идентификуваше девет приоритетни области на капацитети во кои земјите-членки мора итно да инвестираат, вклучувајќи муниција, технологија за беспилотни летала и технологија против беспилотни летала, а Комисијата претходно овој месец предложи четири паневропски „водечки“ проекти дополнително да бидат приоритетни за развој.
Ова е Источната крилна стража, која ги вклучува европскиот „ѕид од беспилотни летала“ , системот за воздушна одбрана „Противвоздушен штит“ и Одбранбениот вселенски штит.
Итноста на „ѕидот од дронови“ и временската рамка
Планот за прв пат предвидува временска рамка во која Комисијата проценува кога овие проекти би можеле да бидат оперативни.
Се вели дека „Истерн Фланк Набљудување“ и „ѕидот од дронови“ се најитни. Се предвидува дека вториот ќе биде целосно функционален и интегриран во мрежата на дронови до крајот на 2027 година, додека се очекува „Истерн Фланк Набљудување“ да стане оперативен „до крајот на 2028 година“.
„Способностите за борба против беспилотни летала ќе бидат дизајнирани како повеќеслоен, технолошки напреден систем со интероперабилни можности за откривање, следење и неутрализирање на беспилотни летала, како и можности за напад врз цели на земја со употреба на беспилотни летала за прецизни напади“, се наведува во документот.
„Капацитетот против беспилотни летала треба да биде целосно интероперабилен и меѓусебно поврзан меѓу земјите-членки, овозможувајќи европска ситуациска свест, заедничко дејствување и заштита на критичната инфраструктура заедно со НАТО“, се додава во соопштението.
Документот, исто така, нуди дополнително појаснување за темата за воената мобилност, која е дефинирана како друга приоритетна област, а за која следниот месец ќе биде објавен посебен пакет мерки.
Рокови за набавки во одбраната
Како што понатаму пишува „Еуроњуз“, Комисијата очекува „до крајот на 2027 година“ да се воспостави област за воена мобилност низ цела ЕУ, со хармонизирани правила и процедури и мрежа од копнени коридори, аеродроми, пристаништа и помошни елементи што ќе обезбедат непречен транспорт на војници и воена опрема низ целата Унија, во тесна соработка со НАТО.
На некои земји-членки моментално им требаат до 45 дена за да ги обработат барањата од други членки на ЕУ за преместување на трупи или воена опрема во рамките на нивните граници.
Различните одбранбени иницијативи предложени од Комисијата досега, вклучително и шемата за одбранбени заеми SAFE, имаат за цел да поттикнат заедничко набавување на одбранбени капацитети и да ја зајакнат Европската одбранбено-технолошка и индустриска база (EDTIB). Се верува дека ова би можело да ги намали трошоците, да ги забрза испораките и да ја подобри интероперабилноста меѓу вооружените сили на земјите-членки.
Планот поставува нови цели според кои земјите-членки треба да организираат најмалку 40% од набавките во одбраната како заеднички набавки до крајот на 2027 година и да насочат најмалку 60% од своите буџети за набавки во одбраната кон EDTIB и Украина до крајот на 2030 година.
Финансирање на „ѕидот од дронови“
Сепак, планот не наведува нови извори на финансирање за зголемување на одбранбените капацитети на Европа, и покрај барањата од неколку земји-членки, според францускиот медиум.
Планот повторува дека предлогот за новиот повеќегодишен буџет на ЕУ планира зголемување на финансирањето за одбрана на 131 милијарда евра, од кои воената мобилност би добила 18 милијарди евра, што е значително зголемување од сегашните 1,76 милијарди евра.
Нагласување на суверенитетот на земјите-членки на ЕУ
Планот, исто така, нагласува дека земјите ќе ја задржат контролата, истакнувајќи дека „земјите-членки се и ќе останат суверени кога станува збор за нивната национална одбрана“.
И покрај внимателно избраните зборови, некои членки се противат на поголема улога на Европската Унија во одбраната – област која традиционално е одговорност на националните влади. „Највисоката цел мора да биде создавање услови за земјите-членки да можат да ги исполнат своите национални и меѓународни цели за способност“, рече Германија во својот официјален придонес кон Патоказот на ЕУ за одбранбена подготвеност 2030.
Шведскиот придонес, кој беше дистрибуиран меѓу дипломатите, наведува дека „индикаторите мора да бидат ориентирани кон резултати и фокусирани на мерење на опипливи достигнувања“, наместо да се прашува до кој степен земјите користат одредени алатки како што се заедничките набавки.
Закани од Блискиот Исток и Африка
Воениот план, кој е во фаза на изработка уште од летото, има за цел да ги реши загриженостите низ целиот блок, а не само оние земји кои се чувствуваат најзагрозени од Русија. Во однос на јужноевропските земји како што се Италија и Шпанија, се наведува дека Европа не може да си дозволи да биде слепа за заканите што доаѓаат од други делови на светот, споменувајќи ги Блискиот Исток и Африка, според POLITICO .
Во нацрт-документот, исто така, се нагласува дека ЕУ ќе соработува тесно со НАТО. Алијансата и некои национални престолнини се загрижени дека Брисел би можел да воспостави паралелна одбранбена структура што би ги комплицирала воените планови, наместо непречено да се интегрира со НАТО.
Целта е да се овозможи на Европската Унија поголема независност во еден многу поопасен свет. „Авторитарните држави сè повеќе се обидуваат да влијаат врз нашите општества и економии“, се наведува во нацрт-документот.
„Традиционалните сојузници и партнери, исто така, го префрлаат својот фокус кон други региони во светот… Одбранбената позиција и капацитетите на Европа мора да бидат подготвени за боиштата на утрешнината.“
