Европскиот парламент денес ги одобри модернизираните правила за возачки дозволи во Европската Унија , со кои се воведува нов дигитален формат, построги барања за возачите почетници и подолга важност на документите. Целта е да се зголеми безбедноста на патиштата и да се намали бројот на смртни случаи во сообраќајни несреќи во ЕУ, кој сè уште достигнува речиси 20.000 годишно .

Според усвоените текстови, возачките дозволи за автомобили и мотоцикли ќе важат 15 години , а за камиони и автобуси пет години . Земјите-членки можат да ја намалат важноста на 10 години ако документот служи и како национална лична карта.

Возачите ќе бидат обврзани да подлежат на медицински прегледи при првото издавање или обновување на дозволата, вклучително и проверка на видот и кардиоваскуларното здравје. По дискреционо право на секоја земја, медицинските прегледи може да се заменат со формулари за самооценување или други национални системи за проценка.

За возачите над 65 години, земјите од ЕУ ќе можат да воведат пократки периоди на важење и почести медицински прегледи или курсеви за освежување на знаењето.

Пробен период и построги санкции за почетници

За прв пат, европското законодавство воведува задолжителен пробен период од најмалку две години за новите возачи. Во овој период, тие ќе бидат предмет на построги казни за прекршоци како што се возење под дејство на алкохол, неносење сигурносен појас или некористење системи за врзување на деца.

Младите лица на возраст од 17 години ќе можат да добијат возачка дозвола (категорија Б), но ќе мора да возат со придружник –  искусен возач до полнолетство.

Во професионалниот сектор, новите правила им дозволуваат на 18-годишниците да возат камиони (категорија C) , а на 21-годишниците да возат автобуси (категорија D) доколку поседуваат сертификат за професионална компетентност . Без него, возрасните прагови остануваат на 21 и 24 години, соодветно. 

Нови стандарди во обуката на возачи

Тестовите за возење ќе бидат преработени за да сега вклучуваат препознавање на ризиците од слепа точка , познавање на системите за помош на возачот , безбедно отворање на вратите и опасностите од одвлекување на вниманието при користење мобилен телефон .

Покрај тоа, поголем акцент ќе се стави на однесувањето кон ранливите учесници во сообраќајот – пешаци, деца и велосипедисти. Според известувачот Јута Паулус (Зелени, Германија) , целта е новите возачи да бидат не само подобро технички подготвени, туку и посвесни за својата општествена одговорност на патот.

Дигитална брошура достапна преку телефон

Една од клучните иновации е воведувањето на дигитална возачка дозвола , достапна преку мобилен телефон, која постепено ќе стане главен формат низ цела ЕУ.

Сепак, возачите ќе имаат право на избор – можат да побараат физичка возачка дозвола , која мора да се издаде без непотребно одложување и обично во рок од три недели.

Дигиталниот формат ќе ги олесни проверките, ќе ги намали административните трошоци и ќе овозможи побрза размена на информации меѓу земјите .

Крај на неказнивоста за прекршувања во странство

Новите правила, исто така, ја отстрануваат можноста возач на кого му е забрането да вози во една земја на ЕУ да продолжи да вози во друга.

Одлуките за привремено или трајно одземање на лиценца автоматски ќе бидат пренесени на земјата што го издала документот за да се обезбеди прекугранично спроведување на санкциите .

Националните власти ќе бидат обврзани да соработуваат и да разменуваат податоци без одлагање за најтешките прекршоци – возење под дејство на алкохол, по употреба на дрога, учество во фатална несреќа или пречекорување на дозволената брзина за повеќе од 50 км/ч.

„Денес направивме важен чекор кон подобрување на безбедноста на патиштата“, рече Матео Ричи (Си-Д, Италија), известувач за санкции . „Појасните критериуми за одземање на дозволите и нивното побрзо спроведување ќе ги заштитат не само одговорните возачи, туку и општеството како целина.“

Следни чекори

Новите правила ќе стапат во сила 20 дена по нивното објавување во Службениот весник на ЕУ .

Земјите-членки ќе имаат три години да ги транспонираат во своето национално законодавство, а уште една година за техничка подготовка и прилагодување на системите.

Ажурираните регулативи се дел од пакетот за безбедност на патиштата презентиран од Европската комисија во 2023 година. Целта е да се намали бројот на смртни случаи во сообраќајни несреќи во ЕУ на нула до 2050 година – амбициозната стратегија позната како „Визија нула “.