дома Без филтер Берлински процес: Многу стари теми и една нова за балканските и европските...

Берлински процес: Многу стари теми и една нова за балканските и европските лидери

Самитот во Лондон, кој ги собира балканските и европските лидери, дискутира за многу стари теми, како што се соработката и интеграцијата, но и нелегалната миграција.

Балканските лидери повторно  ќе учествуваат на Самитот на Западен Балкан како дел од Берлинскиот процес
Балканското политичко потомство на Ангела Меркел влезе во повисоките одделенија од основното училиште, но Европската унија (ЕУ) сè уште е без нов член од овој дел од континентот.

Берлинскиот процес, дипломатска иницијатива што ја започна тогашната германска канцеларка во 2014 година со цел да ги приближи земјите од Западен Балкан кон ЕУ, ги собира лидерите на иста маса во Лондон оваа година.

Тоа ќе биде дванаесеттиот самит на шефови на држави и влади, кој доаѓа по серија состаноци на министерско или експертско ниво, младински и невладини организации.

Кир Стармер, премиерот на Велика Британија, ќе ги пречека колегите од Србија, Црна Гора, Босна и Херцеговина, Косово, Северна Македонија и Албанија на 22 октомври, како и лидерите на Германија, Франција и други членки на ЕУ.

Во проверен формат, тие ќе разговараат за „стабилноста, безбедноста и економската соработка во регионот“, објави британското Министерство за надворешни работи.

Што ќе донесе состанокот во Лондон?

Кога беше најавен самитот на балканските и европските лидери во февруари, беше јасно дека домаќинот додал нова тема.

Таа што е важна и за владата на премиерот Стармер во внатрешната политика на Велика Британија.

Клучната поента беше наведена дека самитот ќе „ја зајакне соработката со партнерите од Западен Балкан во борбата против нелегалната миграција на клучните шверцерски рути“.

Колку е важна оваа тема за Велика Британија, покажува и фактот дека Ивет Купер, дотогаш министерка за внатрешни работи – клучен оддел во борбата против нелегалната миграција – ја презеде функцијата министерка за надворешни работи на почетокот на септември.

На состанокот со балканските и европските колеги во Белфаст, кој беше еден вид загревање за самитот во Лондон, таа разговараше претежно за нелегалните пристигнувања на островот.

 Лондонски самит: Лош тајминг за Западен Балкан

Списанието „Политико“ пишува дека разговорите би можеле да бидат финализирани на состанок на високи функционери во Лондон и дека Велика Британија би можела да потпише клучен договор со Косово.

„Велика Британија презеде и продолжи многу од процесите што започнаа во претходните години, со поголемо внимание посветено на теми како што се безбедноста или миграцијата.

„Го гледам овогодинешниот состанок како продолжение на она што беше започнато во претходните години и потег по овие клучни прашања“, вели Валеска Еш, нерезидентен виш соработник во Центарот за Европа на Атлантскиот совет.

  
Замена или подготовка за членство во ЕУ

Пред 11 години, мигрантската криза само што се појавуваше на хоризонтот, па лидерите имаа други грижи.

Преговорите меѓу Србија и Косово не напредуваа, Македонија го имаше своето старо име, а грчката блокада за пристапување во ЕУ, Босна и Херцеговина беше… Борејќи се со внатрешни проблеми, Црна Гора и Албанија беа неподготвени за европските прашања.

Кога Жан-Клод Јункер стана претседател на Европската комисија во јули 2014 година, тој јасно стави до знаење дека „нема да има проширување на ЕУ до 2020 година“.

Разочарувањето од недостатокот на балканска перспектива беше ублажено од тогашниот германски канцелар, кој ги собра лидерите на берлинската маса.

„Многу луѓе веруваа дека започнувањето на Берлинскиот процес е начин да се замени или замени процесот на европска интеграција.

„Би рекла дека идејата на канцеларката Меркел од самиот почеток беше да се создаде процес што ќе помогне во интегрирањето на земјите од Западен Балкан во Европската унија и ќе им помогне да се подготват – првенствено преку регионална соработка и подобри меѓусебни односи“, се сеќава Валеска Еш, пред повеќе од една деценија.

Таа е вклучена во самитите на Процесот на различни начини од 2014 година.

Темите не беа тешки за избор: економската интеграција ќе ги подобри односите меѓу земјите, тие ќе бидат поврзани преку транспортна инфраструктура, со помирување преку канцеларија што ќе работи на зближување на младите луѓе.

Договорот го потпишаа Ана Брнабиќ (премиер на Србија), Димитар Ковачевски (премиер на Северна Македонија), Дритан Абазовиќ (премиер на Црна Гора), Албин Курти (премиер на Косово), Зоран Тегелтија (премиер на Босна и Херцеговина) и Еди Рама (Премиер на Списокот И Албанија).

Самит 2022: Ана Брнабиќ (премиер на Србија), Димитар Ковачевски (премиер на Северна Македонија), Дритан Абазовиќ (премиер на Црна Гора), Албин Курти (премиер на Косово), Зоран Тегелтија (премиер на Босна и Херцеговина) и Еди Рама (премиер на Албанија) потпишаа договори – наведени од лево

Успеси, недостатоци и конкуренција

Балканските и европските лидери досега се сретнаа 11 пати: четири пати во Берлин, и по еднаш во Лондон, Виена, Париз, Трст, Познањ, Софија и Тирана.

Со јасно истакнати национални знамиња, дури и оние што не ги препознаваат се сликаа.

„Пред Берлинскиот процес, мораше да се надминат многу пречки за да се соберат претставници од сите шест земји од Западен Балкан, првенствено поради односот меѓу Србија и Косово.

„Тоа значително се промени во меѓувреме, со редовни состаноци и на работно и на највисоко ниво – иако односот на Србија со статусот на Косово не се промени“, смета Еш.

Како важно достигнување на процесот, таа го истакнува Заедничкиот регионален пазар, механизам за поврзување и хармонизирање на прописите меѓу земјите од Балканската шесторка, што би го забрзало протокот на работна сила, капитал, услуги и стоки преку границите.

„Интеграцијата што се случи меѓу Балканската шесторка се случи според европските стандарди – не беше создаден обичен регионален пазар, туку пазар базиран на европски правила.

„Тоа ќе помогне за вклучување во единствениот пазар кога земјите ќе станат членки на ЕУ.“

 

 

Во еден момент, процес што многумина го сметаа за натпревар, исто така, се занимаваше со слична тема.

Основана е од лидерите на Србија, Северна Македонија и Албанија, а поддржана е од првата администрација на Доналд Трамп – „Отворен Балкан“ работеше и на економска интеграција. „Берлинскиот процес опфаќа многу повеќе области од Отворениот Балкан, па затоа еден сегмент може да се спореди со таа иницијатива – Заедничкиот регионален пазар.

„Неговата сила е во тоа што го вклучува целиот регион, не само половина од земјите, туку се базира и на стандардите на ЕУ кон кои земјите сигурно се стремат во процесот на пристапување.“

Многу проекти што беа иницирани во рамките на берлинските состаноци станаа дел од процесот на пристапување кон ЕУ, а имплементацијата на некои од нив е поврзана и со реформите во рамките на Планот за раст за Западен Балкан.

Како дел од овој процес, претставници на невладини организации имаа можност да се сретнат и со шефовите на држави на различни начини.

Сепак, со список на теми за кои лидерите се согласија на самити, но подоцна не успеаја да ги спроведат дома, фактот останува дека дури и по единаесет самити, Западен Балкан не може да се пофали дека е блиску до членство во Европската Унија.

„Јас Не сум сигурен дали виновникот за недостатокот на целосно спроведување на договореното треба да се бара во природата на Берлинскиот процес – ситуацијата е слична и во однос на обврските што властите во регионот ги презедоа преку други процеси и иницијативи.

„На крајот, секогаш зависите од искрената желба на властите да го спроведат она што го договориле – дали е нечија надворешна одговорност што владите не сакаат да го спроведат она што самите го договориле, а тоа е во интерес на нивните граѓани?“, прашува Еш.

BBC

ПредходнаГоран Таневски со јубилеен концерт за 40 години кариера: „Со прекрасни луѓе, излегува и прекрасен продукт“
СледнаНајголемиот воен брод во светот пристигна во Сплит, може да носи дури 75 авиони и има екипаж од 4.500 луѓе