Меѓуетничките тензии во Црна Гора не се смируваат. Повод за тоа беше ранувањето на жител на Подгорица, по што следеа протести и укинување на безвизниот режим за турските граѓани.
Меѓуетнички тензии, суспендирање на безвизниот режим, притворање на странски државјани и локални жители и уништување на продавници – вака изгледа црногорската реалност додека октомври ги брои своите последни денови.
Се започна со инцидент на 25 октомври, кога еден маж беше избоден со нож, за што беа уапсени две лица осомничени за кривично дело насилно однесување.
Мотивот за нападот е непознат.
Инцидентот предизвика гнев кај локалното население, бидејќи еден жител на Подгорица беше ранет, а осомничените се државјани на Турција и Азербејџан.
Денот по нападот, десетици жители на Подгорица протестираа, автомобил со турски регистарски таблички беше запален, а ресторан во сопственост на Турци беше уништен.
За време на апсењата, се слушнаа и навредливи зборови.
Потоа полицијата приведе 45 турски и азербејџански државјани за кои наводно беше утврдено дека немаат валидни документи за престој.
Демонстрациите против миграцијата продолжија и вечерта на 28 октомври, кога беа приведени уште 11 лица, претежно малолетници.
Толпата скандираше „Турците надвор“, .
Уште еден ресторан во сопственост на Турци во Херцег Нови беше запален, според Радио Телевизија на Црна Гора.
Канцеларијата на Народниот правобранител апелираше да се запре „расистичката хистерија“
„Секое генерализирање и поврзување на која било нација или етничка група со најлошите и најлесните форми на насилство и сторители во заедницата или на многу пошироко ниво е расизам, но во самиот корен на описот на таков феномен, а да не зборуваме за фактот дека насилството и протерувањето беа најавени или повикани во однос на сите граѓани на Турција“, рече Народниот правобранител.
„Скандирања како „Убиј го Турчинот“ се недвосмислен говор на омраза според меѓународните стандарди и практиката на домашните судови.
„Државата мора решително да реагира на ваквите феномени, бидејќи молчењето поттикнува понатамошно насилство“, вели невладината организација Центар за граѓанско образование (ЦГО).
Јаков Милатовиќ, претседател на Црна Гора, остро го осуди нападот, но исто така повика на смиреност.
„Не смее да има место за колективна вина или стигматизација на цел народ“, напиша тој на социјалната мрежа Иксу.
Вишото државно обвинителство (ВДТ) во Подгорица отвори случај на 27 октомври за да утврди „дали дејствијата на кое било лице содржат елементи на кривично дело поттикнување национална, расна и верска омраза“.
Полициската управа (УП) објави дека осум лица се уапсени во Подгорица за кривични дела со елементи на поттикнување национална и верска омраза и насилство.
Како што беше објавено, тие беа приведени како дел од засилени активности „поради објави на социјалните мрежи кои повикуваа на насилство и говор на омраза“.
Владата на Црна Гора привремено го суспендираше безвизниот режим за граѓаните на Турција, со цел „да ги разгледа и подобри механизмите за контрола на движењето и престојот на странските граѓани“.
Турските граѓани досега можеа да останат без виза три месеци во период од 180 дена.
„За да ги одржиме економските активности и добрите билатерални односи, во наредниот период, во духот на добрата соработка и партнерство, ќе иницираме интензивни разговори со Турција со цел да најдеме модел што најдобро одговара на нашите заеднички интереси“, рече Милојко Спајиќ, премиер на Црна Гора.
Ова се „тажни“ настани, соопшти турското Министерство за надворешни работи, додавајќи дека внимателно ја следи ситуацијата, дека е „во контакт со црногорските власти и дека тие презеле мерки за да ја обезбедат безбедноста на турските граѓани“, објавува Би-Би-Си на турски јазик.
Како изгледаше Забјело вечерта на 26 октомври?
По нападот во саботата, следниот ден следеа нови инциденти во истата подгоричка населба Забјело.
Жителите ја опишаа напнатата ситуација на социјалните мрежи како „состојба на опсада“.
Десетици луѓе беа нападнати од возило со турски регистарски таблички, а неколку турски граѓани беа принудени да се засолнат во казино, објавува Би-Би-Си на турски јазик.
Полицијата соопшти дека привела десетици Турци и Азербејџанци, од кои осум ќе бидат депортирани, додека седуммина се казнети.
Жителот на Подгорица, Иван Мијановиќ, живее во близина, а вечерта на 26 октомври од својот балкон забележал голем број полициски возила со ротации и дека нешто гори.
„Слушнав несоодветни скандирања и аплауз кога полицијата ги придружуваше“, вели Мијановиќ за Би-Би-Си на српски јазик.
„Луѓето имаат право да протестираат, но не и да се однесуваат на ксенофобичен начин, а таквото однесување кон странците е забележливо, особено кон Турците, што лесно може да се претвори во отворен линч“, додава тој со загриженост.
Во последните два месеци, тој забележал уште неколку Турци на улиците на Подгорица, и дека дури имаат и барови и ресторани во елитна населба.
„Не ме загрижуваше ниту ме исплаши, само забележав дека ги има повеќе.
„Забјело порано беше работничка класа, а денес е најголемата градска населба, каде што немаше криминални активности“, додава тој.
Меѓу 100.000 странски државјани со привремени или трајни дозволи за престој во Црна Гора, 13.000 се Турци, објави Данило Шарановиќ, министерот за внатрешни работи.
Група маскирани мажи ги нападнаа Азербејџанците пред студентски дом, каде што тие претежно престојуваат како работници во градежни компании, изјави Наџаф Наџафли за Би-Би-Си на азербејџански јазик.
„Одлуката за привремено суспендирање на безвизниот режим за турските граѓани го покажува недостатокот на зрелост на премиерот систематски да се справи со предизвикот за управување со миграцијата, почитувајќи ги правилата на Европската унија.“
„Црна Гора се обврза да ја усогласи својата визна политика со Европската унија, особено во однос на земјите што претставуваат ризик од нерегуларна миграција или безбедносни закани“, соопшти Центарот за граѓанско образование.
Црна Гора имаше кандидатски статус за членство во Европската Унија од 2010 година и е најблиску до приклучување кон ЕУ од сите балкански земји.
Црна Гора има потреба од поодговорна миграциска политика, која е решителна против злоупотребата и криминалот, и фер кон сите што ги почитуваат нашите закони, рече претседателот Милатовиќ
Односи меѓу Турција и Црна Гора
Турција беше меѓу првите земји што ја признаа независноста на Црна Гора на 12 јуни 2006 година.
Земјите, исто така, потпишаа договор за слободна трговија, економска соработка и меѓусебни инвестиции.
Извештајот на турската Турска чамска комора на Црна Гора од јули 2024 година, организација чија цел е зајакнување на трговските односи меѓу овие земји, покажува дека во Црна Гора има 9.500 турски компании, објавува Би-Би-Си на турски јазик.
Турските медиуми повремено пишуваат за поврзаноста на Црна Гора со локалните криминални групи.
Милан Вујотиќ, кој беше на црвена потерница во Црна Гора и беше идентификуван како еден од членови на криминалниот клан Кавачки, беше заробен во Истанбул во 2022 година.
Две години подоцна, Црна Гора го екстрадираше Бинали Џамгез, водачот на организираната криминална група Џамгезлер, во Турција.
