Пред пет децении, на 30 октомври 1975 година, принцот Хуан Карлос, подоцнежниот крал, го презеде кормилото на Шпанија, што беше почетниот момент од транзицијата на Шпанија кон демократија.
Иако принцот Хуан Карлос претходно повремено служеше како вршител на должноста шеф на државата во текот на 1974 и 1975 година, стариот и тешко болен Франциско Франко, долгогодишен диктатор, конечно му ги предаде сите овластувања на 30 октомври 1975 година.
Откако со децении беше подготвен да го продолжи политичкиот модел воспоставен од Франко, Хуан Карлос, и покрај разочарувањето на тврдокорните франкоисти, ја воведе демократијата во Шпанија.
Два дена по смртта на Франко, на 22 ноември 1975 година, тој беше формално прогласен за крал. За време на прогласувањето, обраќајќи се пред Кортесите (парламентот), тој вети лојалност кон традицијата, легалноста и волјата на народот, а составен дел од заклетвата беше и посветеноста на принципите на Националното движење, т.е. франкоизмот. Свечена верска поворка се одржа пет дена подоцна во црквата Сан Херонимо ел Реал во Мадрид.
Следната година, во 1976 година, тој го воведе Законот за политичка реформа, на големо незадоволство на франкоистичките елементи. Новиот курс беше пречекан со посебна недоверба во офицерските кругови. Воениот корпус, кој Франко го нарече „’рбет на Шпанија“, беше главно составен од саморепродуктивни аристократски кругови, со изразито традиционалистичка римокатоличка ориентација.
Во јули истата година, новиот крал го разреши и премиерот Карлос Аријас Наваро, доследен франкоист, а Адолфо Суарез, буржоаски десничар, потоа беше доведен на чело на Советот на министри.
Кога кралот официјално го посетија во мај 1977 година лидерите на новолегализираната Социјалистичка работничка партија на Шпанија, Фелипе Гонзалез и Хавиер Солана, тоа беше сфатено како последен знак на поддршка за монархијата од страна на буржоаската левица. На разочарување на сите, претходниот месец дури и Комунистичката партија беше легализирана.
Кратко потоа, во јуни 1977 година, Шпанија ги одржа своите први повеќепартиски, демократски избори, при што Круната играше важна посредничка улога, со што дефинитивно влезе во нова фаза.
Уставната монархија под династијата Бурбон потоа беше потврдена со усвојување на нов Устав во 1978 година, кој исто така беше ратификуван со референдум.
Како гест, како дел од општиот процес на деколонизација, преземањето на власта од страна на Хуан Карлос беше поврзано и со отстапувањето на поранешната Шпанска Сахара (Западна Сахара) на Мароко, што формално беше формализирано со Мадридскиот договор од 1976 година.
Хуан Карлос, внук на последниот од шпанскиот крал Алфонсо XIII, е роден во јануари 1938 година во Рим, каде што кралското семејство тогаш беше во егзил. Неговиот татко, принцот (Инфанте) Хуан, гроф од Барселона, беше прескокнат во редот на наследување од страна на Франко, недоверлив кон неговите наводно либерални убедувања.
Франциско Франко ја победи републиката со победа во Граѓанската војна (јули 1936/април 1939), но и покрај прогласувањето на тврдокорен монархизам, тој не ја прогласи Шпанија за кралство сè до 1947 година, а две децении подоцна, во 1969 година, го прогласи Хуан Карлос за свој наследник како шеф на државата.
Во 1947 година, откако беше потврдено уставот на Шпанија како монархија, беше донесен и закон што му дозволи на Франко самостојно да го избере својот наследник.
Хуан Карлос ги поминал своите рани години во Италија, а бил донесен во Шпанија во 1948 година. Франко го прифатил, несомнено уверен од една страна во неговите лични квалитети, а од друга страна дека ќе го продолжи редот воспоставен со поразот на републиканците во граѓанската војна.
Кога официјално бил именуван за наследник во 1969 година, морал да се заколне на лојалност на режимот на Франко, што било потврдено од Кортесот (шпанскиот парламент) на 22 јули 1969 година. Во тоа време, му била доделена титулата Принц на Шпанија, што е инаку уникатно, бидејќи наследникот на престолот на таа земја традиционално ја носи титулата Принц на Астурија. Во вториот период, до 1975 година, Хуан Карлос го поддржувал редот.
Дипломирал на Воената академија во Сарагоса, потоа на Морнаричкото воено училиште во Марино, Понтеведра, и на Воздухопловната академија во Сан Хавиер, Мурсија, пред да го продолжи своето образование на Универзитетот во Мадрид, каде што студирал право, политички науки, меѓународни односи и економија. Своето образование го завршил на Институтот Сан Исидро во Мадрид.
Потоа се населил во Мадрид, во палатата Зарзуела, каде што водел осамен живот. Воопшто не бил виден како се забавува или во несоодветни околности, туку само на државни церемонии или воени паради, во позадина на каудиљо Франко или на религиозни собири.
Во 1962 година, тој се оженил со принцезата Софија од Грција, од данско-грчката династија Олденбург Гликсберг, со која ќе има три деца. Нивниот син, Фелипе, е сегашниот крал на Шпанија, откако Хуан Карлос абдицирал во јуни 2014 година.
Иако се верувало дека новиот крал доследно ќе го продолжи системот обликуван од Франциско Франко, отелотворен во строг римокатолицизам, традиционализам и монархизам, но со елементи на профашистичко наследство, тој се покажал како реформатор.
Вистина е дека самиот Франко, иако официјално апсолутен противник на секаков облик на либерализам, всушност дозволил влез на странски капитал во текот на 1960-тите, широк инвестациски циклус, на кој претходно силно се спротивставуваше. Така што земјата веќе беше економски трансформирана во последните години од владеењето на Франко, но без политички отстапки.
Под водство на Хуан Карлос, сепак, Франковото наследство беше разрушено чекор по чекор. Со усвојувањето на Уставот од 1978 година, потврден на референдум, беше воведен класичен повеќепартиски систем, заедно со уставна монархија.
Потоа, кога во февруари 1981 година во Мадрид беше обид за воен удар, со цел враќање на конзистентниот Француизам, при што пучистичките офицери апелираа до кралот, Хуан Карлос одигра клучна улога во задушувањето на пучот, обраќајќи се до јавноста на националната телевизија осудувајќи го обидот за задушување на демократијата.
По задушувањето на ултрадесничарскиот обид за државен удар, реалноста на уставната монархија беше прифатена и од партиите на екстремната левица, како што се социјалистите, а во момент на ентузијазам дури и од комунистичкиот лидер Сантијаго Кариљо, кој во тоа време изјави „Денес сите сме монархисти“. Вистината нема да го спречи да тврди децении подоцна дека Шпанија е во суштина фашистичка земја.
Иако уставните овластувања на монархот во Шпанија, во случај на вонредни ситуации, се многу сериозни, Хуан Карлос остана доста резервиран по околу 1982 година, кога социјалистите ја презедоа власта во Мадрид, појавувајќи се само во церемонијални или хуманитарни улоги. Несомнено, тогаш беше оценето дека демократијата во Шпанија се стабилизирала и дека посебното ангажирање на круната во оваа област повеќе не е потребно.
Успешниот реформски тек беше крунисан со влегувањето на Шпанија во Европската економска заедница, сегашната Европска унија, на самиот почеток во 1986 година, заедно со Португалија.
Уште во 2008 година, според анкетите на јавното мислење, популарноста на кралот Хуан Карлос во Шпанија беше универзална.
Тој абдицираше во јуни 2014 година во корист на престолонаследникот Фелипе од Астурија, по скандал поврзан со неговото учество во лов на слонови во Боцвана. Покрај негодувањето од натуралистите и екологистите, имаше и медиумски обвинувања за финансиска нетранспарентност или евентуално даночно затајување.
Иако поголемиот дел од горенаведеното беше демантирано, стариот крал се повлече не само од власта, туку и од јавноста. Потоа се појавуваше само по исклучок, во сенка, на особено важни датуми.
