ЛОНДОН, 7 ноември 2025 година (Hina/PA Media/dpa) – Научниците открија дека често препишуван антибиотик би можел да помогне во намалувањето на ризикот од развој на шизофренија кај адолесцентите.
Меѓународен тим научници од Универзитетот во Единбург дошол до овој заклучок анализирајќи податоци од обемниот здравствен регистар на Финска.
Тимот ги проучувал податоците собрани од повеќе од 56.000 адолесценти кои разговарале со психолози или психијатри за разни ментални нарушувања и им биле препишани антибиотици од други причини.
Тие откриле дека ризикот од развој на шизофренија кај групата третирана со антибиотикот доксициклин бил за 30 до 35 проценти помал од ризикот од развој на истата болест кај нивните врсници на кои им биле препишани антибиотици од другата група.
Доксициклинот е антибиотик со „широк спектар“ кој најчесто се користи за лекување на инфекции и акни, а научниците веруваат дека неговиот ефект врз шизофренијата може да биде поврзан со ефектите на лекот врз воспалението и развојот на мозокот.
И претходните студии покажуваат дека доксициклинот може да го намали воспалението во мозочните клетки и да влијае на синаптичкото кастрење – природен процес во кој мозокот ги рафинира своите невронски врски. Тоа вклучува отстранување на непотребни компоненти, во овој случај вишокот синапси, што е од суштинско значење за брзо и ефикасно функционирање на мозокот. Синаптогенезата е името за процесот во кој се формираат синапси – места каде што се одвива комуникацијата помеѓу два неврони.
Може да се каже дека мозокот е како компјутер кој постојано брише непотребни податоци за да направи место за нови, а тоа се случува за време на спиењето. Исклучително важна активност на мозокот е способноста да ги разградува старите невронски врски – што се нарекува „синаптичко кастрење“.
Но, процесот на прекумерно кастрење е поврзан со развојот на шизофренија, тешко ментално нарушување кое обично се појавува во раната адолесценција и често е поврзано со халуцинации и заблуди.
Тимот го нарече откритието исклучително интересно, истакнувајќи дека тоа укажува на потенцијалот за пренамена на постоечки, широко користен лек како превентивна мерка во третманот на оваа сериозна ментална болест.
„До половина од луѓето кои развиваат шизофренија претходно разговарале со професионалци за ментално здравје на деца и адолесценти за други проблеми со менталното здравје“, објасни професорот Иан Келехер, главен автор на студијата и професор по детска и адолесцентна психијатрија на Универзитетот во Единбург.
Тој исто така рече дека лекарите „моментално немаат никакви специфични интервенции за кои е сигурно познато дека го намалуваат ризикот од развој на шизофренија кај овие млади луѓе“, но дека откритието им претставува предизвик и поттик да продолжат со истражувањето.
„Со оглед на тоа што студијата е од набљудувачки карактер, а не од рандомизирана контролна студија, ова значи дека не можеме да извлечеме цврсти заклучоци за причината и последицата, но ова откритие е огромен поттик за нас дополнително да го истражиме заштитниот ефект на доксициклинот и другите антиинфламаторни третмани кај адолесцентни психијатриски пациенти како начин за потенцијално намалување на ризикот од развој на сериозни ментални заболувања во подоцнежната зрелост“, рече Келехер.
Во студијата учествуваа научници од Универзитетот во Единбург, Универзитетот во Оулу, Универзитетскиот колеџ во Даблин и Групата за болнички услуги „Св. Јован Божји“, а беше финансирана од Советот за здравствени истражувања.
Резултатите од студијата беа објавени во Американскиот журнал за психијатрија.
