Додека САД продолжуваат да следат стратегија на „енергетска доминација“ базирана првенствено на фосилни горива, Кина тивко, но самоуверено се движи кон совладување на следниот голем енергетски синџир на иднината.

Клучните технологии за производство на водород со ниски емисии стануваат нова арена на геоекономско ривалство – а Америка ризикува повторно да заостане, пишуваат Џејн Накано, виш соработник во Програмата за енергетска безбедност и климатски промени во Центарот за стратешки и меѓународни студии, и Матијас Захаријас, соработник и соработник за енергетски транзиции во Програмата за енергетска безбедност и климатски промени во Центарот за стратешки и меѓународни студии, во анализа за „Надворешна политика“.

Често нарекуван „швајцарски војнички нож“ на енергетската транзиција, водородот е исклучително флексибилен извор на енергија.

Може да се произведува и од природен гас и од обновливи извори. Неговата главна предност е што може да помогне во декарбонизацијата на таканаречените „тешко менувачки“ индустрии на кои им недостасуваат прифатливи чисти алтернативи – како што се петрохемикалијата, металургијата, превозот и авијацијата.

Понатаму, водородот може да се користи за долгорочно складирање на енергија, зголемувајќи ја отпорноста и сигурноста на енергетските системи.

Во пракса, неговата широка примена би можела да даде сериозна конкурентска предност на американската индустрија, да отвори нови извозни пазари и да ја зајакне енергетската безбедност на земјата.

Но, стравот е дека познатото сценарио би можело да се повтори – САД и нивните сојузници да водат во иновациите, но да заостануваат во производството и намалувањето на трошоците, оставајќи го глобалниот синџир на снабдување зависен и ранлив на шокови.

Кина веќе доминира во производството на соларни панели и батерии за електрични автомобили, а сега се стреми да го стори истото и со електролизери – уреди што ја делат водата на водород и кислород со помош на електрична енергија.

Денес, Кина е најголемиот светски производител и потрошувач на водород, како и земја со најголем инсталиран капацитет на електролизери. Со околу 60% од глобалното производство, таа е лидер во производството на алкални (ALK) електролизери, а нејзина следна цел е да ја совлада пофлексибилната технологија на мембрана за размена на протони (PEM), посоодветна за обновливи извори.

Но, Кина не развива технологии за водород само од климатски причини. Да, тие ќе помогнат во намалувањето на емисиите и прилагодувањето кон режимите за трговија со јаглерод, но за Пекинг, водородот е исто така стратешка алатка за енергетска независност и одржливост на снабдувањето со електрична енергија.

Сепак, трката сè уште не е изгубена. САД и Европа се првите иноватори во PEM електролизерите и сродните технологии.

Американските компании произведуваат мембрани кои се индустриски стандард, додека Европа се обидува да избегне уште една инвазија на евтини кинески уреди, како што веќе доживеа со соларни панели и батерии. Европската банка за водород воведе „барања за одржливост“ според кои проектите финансирани од ЕУ не можат да користат повеќе од 25% кинески компоненти.

Во исто време, Кина брзо го достигнува чекорот и во иновациите. Во 2022 година, земјата веќе беше светски лидер по бројот на патенти поврзани со технологиите за производство на водород. Иако сè уште заостанува во сложеното инженерство на PEM системите, експертите веруваат дека ова е само прашање на време.

Во меѓувреме, Кина има за цел да изгради комплетен синџир на снабдување со PEM технологија до 2035 година – клучен елемент во националниот план за развој на водородната индустрија.

Според „Чајна дејли“, земјата е „на прагот да ги направи електролизерите свој следен голем извозен производ“. На пример, „ПЕРИК Хидроген Технолоџис“ ги удвојува своите приходи од извоз секоја година од 2021 година, а кинеските електролизери веќе се продаваат во Азија, Европа, Латинска Америка и Блискиот Исток.

За да останат конкурентни, САД мора да следат двонасочна стратегија.

Од една страна, да го прошири производството на чист водород во сектори со реална побарувачка, како што се металургијата и петрохемикалијата. Од друга страна, да се етаблира како водечки снабдувач на технологија за своите сојузници.

Ова вклучува насочени инвестиции во локално производство, извоз на американска технологија и проширување на нашето присуство на пазарите во развој преку инструменти како што е Меѓународната корпорација за развој.

Само со поттикнување на иновации, поддршка на домашното производство и активно проширување на меѓународните пазари, Соединетите Американски Држави и нивните партнери можат да изградат одржлив и транспарентен синџир на снабдување со чист водород – и да понесат реални придобивки за енергетската безбедност и намалувањето на емисиите.