„Мир“ што силно му оди во прилог на Кремљ
Но, ова воено злосторство, најновото во руската криминална војна, е засенето од веста дека рускиот претседател Владимир Путин и американскиот претседател Доналд Трамп тајно преговараат за спогодба. Наводно, документот го напишал Стив Виткоф, специјален пратеник на Трамп, милијардер, трговец со недвижнини и крипто-инвеститор, заедно со Кирил Дмитриев, раководител на рускиот суверен фонд за богатство.
Планот од 28 точки е силно нагласен во корист на Кремљ. Трамп бара Украина да го прифати договорот зад сцената до 27 ноември, иако тој исто така рече дека тоа можеби не е неговата последна понуда. Покрај фундаменталната неправда што агресор одлучува за исходот од војната што самиот ја започнал, овој „мировен“ план има шест клучни проблеми.
1. Планот го зголемува ризикот од нуклеарна војна
Доколку Украина беше принудена да прифати услови што значат пораз, остатокот од светот би заклучил дека единствениот начин да се спречи идна инвазија од страна на Русија, Кина или некоја друга нуклеарна сила е да се поседува нуклеарно оружје. Капитулацијата на Украина значи ширење на нуклеарно оружје и значително поголем ризик од нуклеарна Трета светска војна.
Овој ризик нè води кон друг проблем.
2. Колапс на меѓународниот поредок
Планот на Трамп има разорни последици за меѓународниот поредок заснован на принципот дека националните граници се неповредливи. Секако, се случуваат прекршувања, но тие се исклучок, а не правило.
Со одобрување на таквото однесување – што Трамп би го направил со наградување на Русија за инвазијата – системот би бил потресен до срж. Во оваа форма, договорот Виткоф-Дмитриев ризикува да создаде свет во кој инвазиите и војните стануваат вообичаени.
3. Планот поттикнува нова војна во Европа
Попуштањето на долгогодишните барања на Кремљ би го уништило регионалниот мир и стабилност. Доколку условите на договорот ја остават Русија посилна од Украина, Путин ќе биде охрабрен на секој можен начин – правно, морално, психолошки и економски – да ја продолжи војната во Европа.
4. Планот на Трамп нема веродостојни механизми за имплементација
Со оглед на тоа што Русија ги прекрши сите договори што некогаш ги склучила со Украина, руските ветувања дека нема да се обиде да заземе повеќе украинска територија немаат никаква тежина. Американските безбедносни гаранции исто така не значат многу, особено под администрација на која малку ѝ е грижа за чесноста и кредибилитетот.
Единственото сериозно средство за одвраќање од нова руска агресија е влезот на Украина во НАТО – што предложениот договор експлицитно го забранува.
5. Планот го избегнува клучното прашање – реконструкцијата
Ставајќи ја империјалната фантазија на Русија пред демократската волја на Украина, планот на Трамп не го решава прашањето за реконструкција. Мирот не е привремено отсуство на борби. Сигурен сум дека Русија би се согласила на прекин на огнот за неколку дена – или можеби недели – во замена за конечна капитулација на Украина.
Но, вистинскиот мир значи дека Украина мора да го задржи својот суверенитет и да може да се брани, да се приклучи на сојузи и, најважно, да се обнови. Иако предложениот договор не го предвидува ова, сојузниците на Украина веќе презентираа сосема разумни – и економски одржливи – планови за обнова на земјата и привлекување странски инвестиции.
6. Најдлабокиот проблем е самиот процес
Ако историјата нè учи нешто, тоа е дека траен мировен договор може да се постигне само со вклучување на сите директно вклучени. По Првата светска војна, земјите што се сметале за агресори биле исклучени од најважниот дел од преговорите – што придонело за избувнувањето на Втората светска војна.
Во овој случај, Украинците, жртвите на агресија, не биле консултирани при подготовката на мировниот план, што звучи како да бил диктиран од Русија и само преведен на англиски од Американците. (Ова можеби не е претерување: објавено е дека Виткоф, кога преговара со Путин, се потпира на преведувач обезбеден од Кремљ .)
Следните најважни актери – европските сојузници на Украина – исто така беа изненадени од тајните зделки на Трамп. Ако треба да има вистински мир, таков во кој Украина е бранета и може да се обнови, овие страни мора да бидат на масата за преговори.
Пристапот на Трамп не може да успее
Доколку важните страни се исклучени од мировниот процес, невозможно е да се добие целосна слика и да се соберат сите потребни информации. Со исклучување на Украина и нејзините европски сојузници од преговорите за решавање на спорот, Русија и САД би можеле да им остават на Украинците само една опција – борба.
Трамп можеби мисли дека ќе ги „измие рацете“ од Украина, но тоа нема да го реши проблемот. Желбата на Трамп за Нобеловата награда за мир, една од најпознатите слабости во историјата на меѓународните односи, доведе до лошо замислен обид за мирно решение кое, доколку се спроведе, речиси гарантира иден конфликт.
Додека американската администрација се обидува да ги принуди Украина и нејзините сојузници да прифатат неправеден „мир“ кој нема да трае, ние мора да продолжиме да инсистираме гласот на украинскиот народ да биде слушнат, почитуван и поддржан.
@Проект Синдикејт
