Ситуацијата на Косово и Метохија, предизвикана од одлуката на приштинските власти да го забранат динарот во платежните трансакции, е во спротивност со резолуциите и повелбите на Обединетите нации (ОН) и може да предизвика непоправлива штета, изјави во четвртокот претседателот на Србија на вонредна седница на Советот за безбедност на ОН, Александар Вучиќ.
Состанокот беше свикан на барање на Србија, откако со одлуката на Централната банка на Косово (BQК) од 1-ви февруари воведе плаќања и готовински плаќања исклучиво во евра, со што се зголеми загриженоста на српската заедница, бидејќи земаат плати и пензии од Србија во динари кои ги користат за купување и продажба.
Вучиќ рече дека властите во Приштина ги интензивираат „систематските напади“ врз српското население и дека таквите акции „во отсуство на соодветна реакција, можат да предизвикаат непоправлива штета за опстанокот на српскиот народ на Косово и Метохија“.
Наведе податоци дека Србија од својот буџет исплаќа 60.946 плати и пензии на Косово, 2.430 студентски стипендии и финансира народни кујни за околу 2.000 социјално најзагрозени граѓани, нагласувајќи дека е „очигледно“ дека забраната за плаќање во динари и укинувањето на динарот како платежно средство директно лишува огромна популација од основни лични средства за живот“.
Приштина, истакна Вучиќ, директно го спречува функционирањето на сите социјални, здравствени, образовни, социјални, културни и други институции кои им овозможуваат на Србите да си ги обезбедат себе и своите семејства основните животни потреби.
Укажа и на зголемениот број напади врз косовските Срби, наведувајќи дека од доаѓањето на власт на актуелниот косовски премиер Албин Курти во 2021 година, во поранешната јужна српска покраина се регистрирани вкупно 669 етнички мотивирани напади и дека тоа е зголемување за 300 проценти во споредба со претходниот период, обвинувајќи го Курти дека „го води прогонот на Србите“.
Вучиќ побара од меѓународната заедница „итни и решителни чекори“ за да се запре прогонот на Србите од Косово и да се создадат услови за продолжување на нормалниот дијалог меѓу Белград и Приштина.
„Србија ќе ги спроведе сите договори и сите потези во согласност со резолуциите на Обединетите нации“, изјави Вучиќ на седницата на Советот за безбедност на ОН.
Шефицата на мисијата на ОН на Косово (УНМИК), Каролин Зајаде, во видео обраќање до Советот за безбедност на ОН од Приштина оцени дека едностраните дејствија од која и да е страна и оправдувањето за нив, како и отсуството на комуникација меѓу Белград и Приштина, доведуваат до влошување на состојбата, недоверба и несигурност.
Таа потврди дека одлуката на властите во Приштина да го забранат динарот ги нарушува исплатите на луѓето кои примаат плати, пензии и социјални бенефиции од Србија, посочувајќи дека десетици илјади луѓе се изложени на ризик, како и економијата, која зависи од куповната моќ. Зајаде укажа и на загриженоста на меѓународната заедница во однос на примената на регулативата, поради што косовските власти одлучија да воведат транзициски период од еден месец.
„Сиве овие прашања, вклучително и формирањето на Заедницата на српските општини, треба да се решат во рамките на дијалогот, додаде таа и ги повика двете страни да се приклучат на дијалогот што го модерира Европската унија.
Косовскиот премиер Албин Курти истакна дека со уредбата на Централната банка на Косово не ѝ се забранува на Владата на Србија финансиска поддршка за косовските Срби, оценувајќи дека сѐ друго е „пропаганда на властите во Белград“. Регулативата е таму за да се обезбеди транспарентност и законитост на внесување готовина во Косово, а истите правила важат за секоја земја и валута – динар, долар, фунта или албански лек, рече Курти на седницата на Советот за безбедност на ОН.
Тој тврди дека BQK „прави сѐ“ за да обезбеди косовските Срби да продолжат да добиваат финансиска поддршка од Србија и дека испратила писмо до Народната банка на Србија да предложи договор за решавање на ова. Курти нагласи дека неговата влада е подготвена да обезбеди „непречена транзиција“ и доволно време за преодниот период. Тој оцени дека Белград не е загрижен за динарите, туку за неможноста на нелегален начин да се префрлат вреќи со пари на северот на Косово.
Косовскиот премиер вечерва го повика претседателот на Србија „овде и сега“ да го потпише Бриселскиот договор и анексот за имплементација од Охрид, велејќи дека тоа ќе ја покаже неговата посветеност за мирни и добрососедски односи со Косово.
