Човек бунтовник, кој што уживаше во класичната музика, кој што го преведе Пруст, беше првото перо во југословенското кривично право, кој прв почна да го критикува членот 133 – вербалниот деликт и човек кој не стана декан и не стана сенатор – рече претседателката Гордана Сиљановска Давкова на конференцијата „Разговори со Ѓорѓи Марјановиќ“
Нам ни требаат лидери во секоја пора од општествениот живот кои ќе ја уживаат почитта на јавноста, луѓе со интегритет, морални вредности, култура на однесување и комуницирање, луѓе – на пример – како Ѓорѓи! Ни требаат луѓе кои ќе служат како добар пример, ќе бидат магнет за луѓето околу нив и ќе бидат носители на развојот во која било област. Она што многу добро го знам е дека вакви луѓе не се раѓаат, туку се создаваат – рече Александар Марјановиќ, извршен директор на фондацијата „Ѓорѓи Марјановиќ“ на вчерашната конференција за одбележување 85 години од раѓањето на професор Ѓорѓи Марјановиќ што се одржа во соработка со Правниот факултет „Јустинијан Први“ при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. На Конференцијата насловена како „Разговори со Ѓорѓи Марјановиќ“ беа презентирани размислувања како одговор на прашањето „Како Македонија може да стане пристојно место за живеење“ и беа промовирани книгите „Собрани стручни трудови“ од Ѓорѓи Марјановиќ и „Разговори со професорот Ѓорѓи Марјановиќ“ од Бранко Секуловски. Промотори на книгите беа Гордан Калајџиев и Владимир Петрушевски-Фили.
– Се плашам дека вината за сè што се случува треба да ја побараме во нас и одговорот на поставеното прашање лежи токму во нас. Сè додека другите ги обвинуваме за состојбата во која се наоѓаме, ни нема спас. Тоа е првиот чекор. Второ, како што одредени луѓе и нивни одлуки во последните 30-тина години нè донесоа до оваа состојба, луѓе и ќе нè однесат до посакувана цел. И тоа не било какви луѓе! – рече Александар Марјановиќ.
Фондацијата организира Академијата за идни лидери, директно поврзана за остварување на визијата на Ѓорѓи и Фонд за школување на деца без родители, поради неговата тажна судбина, рече Марјановиќ. „Во годините пред нас, Фондацијата ќе работи на привлекување на истомисленици кои ќе се придружат во спроведување на овие активности за остварување на визијата на Ѓорѓи, но не како политичка партија, туку како граѓанска, непрофитна организација“, објасни тој.
Одговорите за прашањето како Македонија да стане пристојно место за живеење се бараа преку евоцирање емотивни спомени за професорот, за сопругот, за пријателот, но и за непомирливиот критичар.
– Професор Марјановиќ беше Сократ, ерудит, драмски лик, луциден интелектуалец, човек – даскал. Човек бунтовник, кој што уживаше во класичната музика, кој што го преведе Пруст, беше првото перо во југословенското кривично право, кој прв почна да го критикува членот 133 – вербалниот деликт и човек кој не стана декан и не стана сенатор – рече претседателката Гордана Сиљановска-Давкова.
– Не постоеше општествено и правно прашање за кое Марјановиќ немаше став, секогаш различен од останатите, бунтовен, не калкулираше, не правеше компромиси. Имаше чиста совест и кога критикуваше, употребуваше убав израз – драги душмани. Оваа синтагма ја отвора Волтеровската приказна на професор Марјановиќ. Тој остана совест на мојот факултет и на општеството. Беше остар и во надворешната политика – не поднесуваше двојни стандарди кон македонскиот случај. Велеше дека ние паднавме на евротестот, но и тие паднале на евротестот. И на прашањето за името – тој укажуваше на апсурдноста на спорот – рече Сиљановска Давкова. И покрај ваквите ставови, според Сиљановска-Давкова, „никој не можеше да каже дека бил европесимист, туку дека Марјановиќ укажувал на европските вредности“.
– Пристојно место за живеење е правната држава, заштитените права и слободи на граѓанинот, ограничената власт (силни институции, не силни поединци). Најважното, всушност, Марјановиќ ги промовираше Копенхагенските критериуми како врвен приоритет на македонската држава во време кога тоа не беше официјално потврдено како вакви критериуми. Горда сум што бев студентка на професорот Марјановиќ – рече Сиљановска-Давкова.
Со својата храброст, со срдечноста, но и со таа негова постојана егзалтација и посветеност на идејата Македонија да стане пристојно место на живеење, професорот Марјановиќ, всушност, покажа дека човечкиот фактор е клучниот и најважниот елемент на капацитетноста на едно општество да се реформира, да се трансформира и да се еманципира, порача Бранко Героски, новинар и уредник на порталот Plusinfo.mk.
– Тоа беше клучната, животородна идеја и најважниот предизвик на професорот: да создадеме, како што ќе рече тој, „општество кое се чувствува силно во себе и во својата внатрешна и меѓународна позиција“. Во таквото општество нема да постои порив да се казнуваат и да се дисциплинираат политичките противници и критичарите. Бидејќи, како што пророчки ќе предупреди Марјановиќ, „политичкиот деликт е феномен од релативна природа – оној што денес е деликвент, утре можеби ќе биде носител на власта“ – рече Героски.
Тој потенцираше дека од Марјановиќ и од други драги луѓе научил дека основниот предуслов едно општеството да стане законито, праведно, хумано, самоуправно и самоодржливо – и на тој начин да се еманципира, да се либерализира и да изгради демократски институции.
– Единствениот начин општеството да се упристои, што би рекол нашиот професор, е тоа да произведе елита на силни и храбри поединци како темел за одговорно и визионерско лидерство – рече Героски.
Според Никола Димитров, поранешен министер за надворешни работи, „нашата Македонија ќе биде пристојно место за живеење тогаш кога законот ќе важи еднакво за сите, кога ќе има правда и одговорност, кога ќе има ред, кога способноста ќе биде поважна од партиското (не)членство. Нашите маки не се до граѓаните. Истите граѓани, кога одат во друга земја, успеваат.
– Нашите маки се во системот. Но, тој систем нема да се поправи сам по себе. Ни треба силна граѓанска енергија која ќе грми и ќе ги притиска партиите во вистинската насока – рече Димитров.
За Никица Мојсоска Блажевски, извршна директорка на „Македонија 2025“, Македонија е убаво место за живеење. Сепак, „економскиот просперитет на Македонија може да се постигне само преку јасна визија за иднината и заеднички напори и соработка“, рече таа.
