Падот на Берлинскиот ѕид

На денешен ден беше урнат Берлинскиот ѕид. По капитулацијата на нацистичка Германија, земјата и главниот град Берлин беа поделени од сојузниците на четири окупациски зони – американска, британска, француска и советска. Германските региони кои тогаш беа под контрола на САД, Велика Британија и Франција се обединија во мај 1949 година, со што беше формирана Сојузна Република Германија, односно Западна Германија.

Западна Германија, со поддршка на сојузничките земји, се разви во наредниот период во контекст на слободна пазарна економија и демократска структура.

Од друга страна, од Источна Германија, чија економија и политичка структура се засноваа на советскиот социјалистички систем, десетици илјади луѓе избегаа во правец на многу попросперитетна Западна Германија.

Најповолно место за преселба во Западна Германија беше Берлин. Се претпоставува дека во периодот од 1949 до 1961 година повеќе од три милиони луѓе пребегнале од Источна во Западна Германија, меѓу кои и значителен број образовани млади луѓе.

Со цел да се запре масовниот лет кон западниот дел на земјата, на 12 август 1961 година, Источна Германија тајно одлучи да ја затвори границата во Берлин. Следниот ден, источногерманската армија ја затвори областа под советска контрола со бодликава жица, но тоа не ги спречи премините.

Изградбата започна во август 1961 година.

Со одлука на комунистичкиот режим, за да се спречи заминувањето на источногерманците, ноќта на 17 август 1961 година започна изградбата на Берлинскиот ѕид висок 3,6 метри.

Изградбата, одржувањето и надгледувањето на ѕидот беше многу скапо и претставуваше значителен товар за источногерманската економија. 44 километри од ѕидот помина низ самиот Берлин.

Помеѓу Источен и Западен Берлин беа воспоставени осум гранични премини. Контролниот пункт Чарли беше еден од најпознатите гранични премини помеѓу Источен и Западен Берлин помеѓу 1945 и 1990 година. Се наоѓаше на Фридрихштрасе, помеѓу американскиот и советскиот сектор, како и помеѓу градските области Центар во Источен Берлин и Кројцберг во Западен Берлин. .

За време на неговата посета на Западен Берлин во 1987 година, тогашниот американски претседател Роналд Реган испратил покана до тогашниот руски лидер Михаил Горбачов, во која му рекол: „Сруши го овој ѕид!

Во јануари 1989 година, долгогодишниот владетел на ГДР, Ерих Хонекер, јавно предвиде дека Берлинскиот ѕид ќе стои уште 50 до 100 години, но редоследот на настаните, кој подоцна беше препознаен како мирна револуција во ГДР во 1989 г. , го демантираше.

Во септември 1989 година избувнаа демонстрации низ Источна Германија. Во почетокот демонстрантите беа главно луѓе кои сакаа да емигрираат на Запад, но демонстрациите продолжија и стануваа се помасовни. Нивниот врв беше на 4 ноември, кога околу половина милион демонстранти се собраа на плоштадот Александарплац во Источен Берлин.

Веќе на 9 ноември луѓето почнаа самоиницијативно да уриваат делови од ѕидот, а на 13 ноември источногерманската војска започна организирано отстранување на некои делови. На граѓаните на ГДР веднаш им беше дозволено да преминат од Источен во Западен Берлин, но граничната служба го ограничи влезот на западногерманските граѓани во Источен Берлин до 23 ноември. Официјалното обединување на Германија се случи на 3 октомври 1990 година.

Убиени се најмалку 138 луѓе кои се обиделе да избегаат преку ѕидот

Помеѓу 1961 и 1989 година, источногерманските гранични службеници убиле најмалку 138 луѓе кои се обиделе да избегаат преку ѕидот. Преку ѕидот имало 5.075 успешни избегани, од кои 574 биле војници чија задача била да го чуваат Берлинскиот ѕид. Првите две лица кои ги загубија животите при обидот да го преминат Берлинскиот ѕид беа Ајда Сиекман и Гунтер Лифтин.

Ѕидот беше и олицетворение на Студената војна, така што самото уривање на Берлинскиот ѕид го означи почетокот на ослободувањето од комунистичката идеологија и нејзините структури.

Одлуката за падот на ѕидот објавена – случајно

Падот на Берлинскиот ѕид започна откако источногерманскиот лидер Гинтер Шабовски по грешка објави дека е дозволено патување во Западен Берлин.

На тој ден, Шабовски ги информираше новинарите од целиот свет за најновите одлуки на режимот, но веднаш не откри информации за отворање на границите. Одговарајќи на новинарско прашање, Шабовски гласно прочита документ во кој пишува дека визите за патување и иселување од земјава ќе се издаваат без никакви услови.

„Од кога? го праша новинарот.

Шабовски се двоумеше за момент, а потоа почна да импровизира: „Колку што знам веднаш, од овој момент“. Неколку новинари веднаш ја напуштија салата, а новинските агенции добија информација: „Источните Германци сега можат да патуваат во странство“.