Со години зборуваме за топење на глечерите, што е една од најзагрижувачките последици од глобалното затоплување. Колку е поактивен, толку повеќе се зголемува нивото на Светскиот Океан, а со тоа и заканата за сите крајбрежни области кои би можеле да бидат под вода во блиска или малку подалечна иднина.
Пред речиси четири децении, се зборуваше за влијанието на климата на мразот на Антарктикот. Во последните две или три, ситуацијата станува се повеќе и повеќе загрижувачка, а прогнозите за иднината на планетата – се повеќе и повеќе мрачни.
Овие денови, научниците од Центарот за наука за Земјата и набљудување на Универзитетот во Колорадо во Болдер алармираат дека глечерот на Антарктикот ја преполови својата големина за само два месеци. Ова е најбрзиот таков процес во модерната историја, кој би можел да има огромни последици за нивото на Светскиот Океан.
Најпогоден е ледникот Хекторија. Се наоѓа на Антарктичкиот Полуостров и е еден од регионите со најбрзо затоплување на Земјата. Заземјените глечери како него се на морското дно и не се движат, а нивното вообичаено повлекување е неколку стотици метри годишно. Но во периодот ноември-декември 2022 година, тоа е дури осум километри.
Овој феномен, кој е дефиниран како речиси целосна смрт на Хекторија, бил откриен случајно додека научниците го истражувале заливот во кој се наоѓа. Нивниот акцент е на “брзиот мраз” во областа, кој е прикачен на копното, но се верува дека многу брзо ќе се отцепи и ќе почне да плови.
Зошто ова се случува
Прецизирано е дека многу е важно да се најде причината за можното одвојување на таквите огромни глечери и нивното брзо повлекување, бидејќи мразот на Антарктикот е доволен за да го подигне морското ниво за 59 метри ако се стопи целосно. И тоа би било навистина катастрофално за нашата планета.
Научниците веруваат дека причината поради која Хекторија се топи многу побрзо од соседните глечери лежи веднаш под неа. Станува збор за топење на ледените рамнини, на кои исто така лежи глечерот. Во него имаме мраз кој се лизга на рамни седименти на морското дно. Ова доведува до истенчување на глечерот, вршење притисок и кршење на големи плочи. Домино ефектот на глечерите е исто така забележлив, бидејќи секој одвојување води до создавање на висок притисок, објаснува CNN.
Пред околу 15-19.000 години, имало сличен период на затоплување, со кој дошол крајот на последното ледено доба. Во тоа време, исто така, имало повлекување на глечери со ледени рамнини за стотици метри на ден. Сега се чини дека историјата се повторува, а ефектот од климатските промени, а со тоа и затоплувањето на морската вода, е огромен. И колку повеќе се забрзуваат овие процеси, толку поголема и побрза ќе биде загубата на мраз.
Во меѓувреме, француските научници од Сорбона предвидуваат дека до 2300 година, 59% од ледените гребени на Антарктикот ќе се стопат. А ова ќе доведе до неповратно зголемување на глобалното морско ниво до 10 метри. Како резултат на тоа, милиони луѓе кои живеат во крајбрежните области во Европа, САД и други делови од светот ќе бидат принудени да бараат спас и нов живот во внатрешните делови на земјата.
Намалувањето на емисиите на стакленички гасови во воздухот е единствениот ефикасен чекор кон запирање или барем забавување на овој процес. Ледените гребени на Антарктикот, кои се 15 големи и многу други помали, се клучни за зачувување на интегритетот на глечерите, бидејќи тие делуваат како штит, објаснува Дејли Меил.
Преку компјутерска симулација, било откриено дека периодот помеѓу 2085 и 2170 година ќе има најголем процент на ледени гребени кои ќе станат неодржливи. И ако порастот на годишните температури достигне 12°C до 2300 година, 59% од ледените гребени би можеле да исчезнат. Сепак, научниците појаснуваат дека овие процеси може да се случат порано, бидејќи постојат голем број на фактори кои имаат комплексно влијание.
